طراح، پژوهشگر، نویسنده و کارگردان: محسن استادعلی. فیلمبردار: فرهاد طالبینژاد. صدابردار: امین جعفری. تدوین: بابک حیدری. صداگذاری و میکس: سیدعلیرضا علویان. آهنگساز: پژمان خلیلی. رنگآمیزی تصاویر: حمیدرضا فطورهچیان، برنا جمشیدی. سرمایهگذار: محسن استادعلی. تهیهکننده: محسن استادعلی، مسعود زارعیان. تهیهشده در: کارگاه فیلم مستند. 70 دقیقه، 1398.
مسعود زارعیان طلبهای مشهدیست که با عشق فراوان زندگی آیندهاش را در دنیای روحانیت و بهگفتۀ خودش در «زی طلبگی» جستوجو کرده است. اما اینک با اینکه چند سال است تمام مدارج تحصیلی لازم را برای ملبس شدن به لباس روحانیت طی کرده، دچار تردید شده و قلباً نمیتواند خود را راضی کند ملبس شود و بهاصطلاح عمامهگذاری کند. این تردید، بحرانی بزرگ در زندگی شخصی و خانوادگیاش آفریده و فیلم روایتگر بحرانیست که انگار پایان ندارد.
از لحاظ ساختاری خسوف از سه ضلع تشکیل شده: یک رشته مصاحبه در مکانهای گوناگون و با افرادی که مسعود فکر میکند شاید بتوانند به او برای بهتر شناختن صورت مسأله کمک کنند و این مصاحبهها را خود مسعود (مسلماً با هدایت و طراحی کارگردان) انجام داده، یک رشته فیلمهای خانوادگی که مسعود از مقاطع گوناگون زندگی خود و نزدیکانش تهیه کرده و همچنین یک رشته سکانسها و نماها که بهطور عمده حاوی سکوت و لحظات تنهایی مسعود است. تدوین روان و یکدست 
نخستین کسی که مسعود با او مصاحبه میکند روحانیایست که 27 سال است «ملبس شده» و به توصیه یا فشار پدرش رفته و روحانی شده است. او میگوید: «بزرگترین اشتباه عمرم طلبه شدنم بود. به بابای مرحومم میگم تو دیدی بچهت اینقدر شیطونه و شاد و خندونه. این کجاش به طلبگی میخوره؟ طلبگی به درد اخوی من میخوره. اون تا حالا به نامحرم نگاه نکرده، تو خونهش تلویزیون نداره، بچۀ چهار سالهش نقاب میزنه. به این میگن طلبه. ...من نمیتونم زیطلبگی رو رعایت کنم.» مصاحبۀ دیگری با یک روحانی دیگر بیش از این بر شک و تردید مسعود میافزاید. این روحانی دوم عکسهایی از خود در حال انجام حرکات نمایشی کاراته با همان لباس روحانیت در فضای مجازی میگذارد و در مجلس روضهخوانی با فوت کردن در میکروفون صدای هواپیما و لکوموتیو را تقلید میکند! دفاع جانانۀ این روحانی از شیوهای که در زندگی و کارش در پیش گرفته، بر میزان تردید مسعود میافزاید. مصاحبۀ دیگر با امیر زارعیان برادر مسعود است، که با اصرار مسعود طلبه شد و حالا چند سالی است که ملبس شده و به احتمال همان زیطلبگی را که مسعود در پی آن بوده رعایت میکند. امیر وجهی دیگر از سختی این راه را به او مینمایاند: «یادته ما گفتیم میخوایم اون روحانی خوبخوبه بشیم؟ تموم خونواده با ما مشکل پیدا کردن که مسعود دیوونه شده، تو چرا؟» امیر هم در این گفتوگوی کوتاه وجه دیگری از تردید مسعود را مینمایاند، وجه نگاه عامۀ مردم به هر کسی که لباس روحانی بهتن میکند، نگاهی منفی که تمام مشکلات موجود اجتماعی را تقصیر آنها قلمداد میکند. اینها تمام ماجرا نیست: ملاقات و مصاحبۀ مسعود با مادرش که یک آرایشگاه زنانه را اداره میکند نارسایی وضع اقتصادی مسعود را برملا میکند که با ملبس نشدن به لباس روحانیت از امتیازهایی که میتوانسته برایش داشته باشد محروم شده و به همین دلیل به مسعود پیشنهاد میکند یک سوپرمارکت کوچک راه بیندازد تا در کنار دستمزد اندک روضهخوانی در مجالس خانگی، زندگیاش را سروسامانی بدهد. خلاصه احساس میکنیم که مسعود برای کاستن از تردیدهاش به هر کس که فکر میکند میتواند به او کمک کند رو میزند، اما گویی قرار است بر این تردیدها دمبهدم افزوده شود.
اکنون برسیم به مهمترین، بزرگترین و کلیدیترین وجه این معضل که در مصاحبهها و گفتوگوهایی جلوهگر میشود که مسعود با همسرش فاطمه دارد و اغلب به چالش سختی هم ختم میشود. به زبان دیگر بهسامانرسیدن اختلاف مسعود و فاطمه بر سر ملبس شدن یا نشدن او، یک گرهگاه استراتژیک در رابطۀ میان این زن و شوهر است که گویا بر مبنای عشقی آرمانی میان این دو استوار شده است؛ هرچند اینک این رابطه بر اثر همان تردید بنیادین مسعود، در معرض تخریب است. فاطمه به عشق همسری یک روحانی ِ «خوبخوبه» همسر مسعود شده: «تو پیغمبر من بودی، وقتی با تو ازدواج کردم، انگار ایمان آوردم به تو...» حالا احساس میکند نه خدا را دارد و نه دنیا را، از همه جا مانده و از همه جا رانده است. مسعود هم احساس میکند: «اونی که فاطمه میخواد، دیگه من نیستم.» آیا رابطۀ این دو تمام خواهد شد؟ و آیا با پایان این رابطه مسعود راه خود را از زیطلبگی جدا خواهد کرد؟ فیلم معلوم نمیکند و چه خوب که در چنین موقعیتی پایان مییابد، زیرا ذات زندگی مدرن در همین تردیدهای نفسگیر جلوهگر میشود.
کانال تلگرام ماهنامه سینمایی فیلم:
