ماهنامه سینمائی فیلم

زنان/مردان؛ پنجاه/پنجاه

میز خبر: نگاهی به رویدادهای سینمای جهان

گردآوری و ترجمه سارا مهرابی

برابری جنسیتی در جشنواره یوتبُری
هالیوود ریپورتر: جشنواره فیلم یوتبُریِ (گوتنبرگ) سوئد 4 بهمن شروع می‌شود و تا 10 روز ادامه دارد و از آن پس تبدیل به اولین جشنواره‌ای می‌شود که تعداد فیلم‌های پذیرفته شده از کارگردانان زن و مرد در آن برابر هستند. سال 2016، «انستیتو فیلم سوئد» کمپینی با نام «پنجاه/پنجاه» تا 2020 را برای برابر کردن تعداد کارگردان زن و مرد راه انداخت و جشنواره فیلم یوتبُریِ با الهام گرفتن از آن تلاش کرد و توانست در سال میلادی جدید به هدفش دست پیدا کند. گروهی فرانسوی نیز تحت تاثیر این کمپین سوئدی‌ها قرار گرفته‌اند و هر بار به برگزارکنندگان جشنواره‌های مختلف یادآوری می‌کنند که باید به سمت برابری جنسیتی حرکت کنند و هنگام اعلام اسامی فیلم‌ها جنسیت کارگردانان مشخص شود. تا کنون جشنواره‌های بزرگی مانند کن، ساندنس، تورنتو، برلین و حتی ونیز به گروه پنجاه/پنجاه تا 2020 ملحق شده‌اند. یکی از برگزارکنندگان جشنواره در گفت‌وگو با هالیوود ریپورتر گفت: «پیدا کردن تعداد قابل توجهی فیلمِ باکیفیت به کارگردانی زنان برای یوتبُری کار دشواری نبود. زمانی که کمپین پنجاه/پنجاه آغاز به کار کرد، اعضای جشنواره مدام درباره این‌که پیدا کردن فیلم باکیفیت به کارگردانی زنان کار دشواری است صحبت می‌کردند و تصور می‌شد ایجاد تعادل جنسیتی در فهرست فیلم‌ها ناممکن است، اما تلاشمان را کردیم تا نشان بدهیم کاری شدنی است و آن‌قدرها هم ایجاد تعادل جنسیتی کار سختی نیست. هدف جشنواره جهانی فیلم فقط نشان دادن محصولات صنعت سینما نیست. درحقیقت باید دیدگاه‌های نو، متفاوت و چالش‌برانگیز معرفی شود. آمارهای صنعت فیلم‌سازی ایالات متحده نشان می‌دهد 96 درصد کارگردانان آمریکایی مرد هستند؛ این تعداد می‌تواند بر داستان‌هایی که روایت می‌شوند تاثیر بگذارد و یک زاویه‌دید واحد بر تمام فیلم‌ها قالب شود، کم‌کم تصور بیننده شکل می‌گیرد و فکر می‌کند همین فیلم‌های تکراری ارزشمند هستند و به‌عنوان مولف در نظر می‌گیرند.
صنعت سینما آثار را براساس جنسیت کارگردانان‌شان رده‌بندی می‌کنند، در نتیجه می‌بینیم کسی مانند میشل هانکه، کارگردان اتریشی، به‌عنوان یکی از بهترین مولف‌ها شناخته می‌شود. اعتراف می‌کنم هانکه فیلم‌ساز مورد علاقه من است اما هر چه بیش‌تر مانند او فیلم بسازید، بیش‌تر از قبل فکر می‌کنند او مولف بزرگی است.» سارا گاورُن از بریتانیا (صخره‌ها)، کاترین گِبه از آلمان (خون پلیکان)، دلفین لریسی از سوئیس (در امتداد افق) و اَگنِش کوکشیش از مجارستان (باغ عدن) تنها تعدادی از زنان کارگردان هستند که امسال در بخش بین‌المللی مسابقه یوتبُری شرکت می‌کنند. «علاوه ‌بر اهمیت تنوع جنسیتی، حضور کارگردانان از نقاط مختلف دنیا نیز برای‌مان مهم بود. آثار ارسال شده از 89 کشور بررسی شد. به‌عقیده من در مضمون، موقعیت مکانی، دیدگاه‌ها و کارگردان به‌عنوان عنصر شناخت کیفیت تنوع احساس می‌شود. نابرابری در صنعت فیلم‌سازی خود تبدیل به مشکل کیفیت شده است.» بدون شک کسانی پیدا می‌شوند که هنوز از عدم وجود گستردگی تنوع در این صنعت گله می‌کنند. سه‌شنبه گذشته نامزدهای بفتا اعلام شدند؛ نام هیچ زنی در میان نامزدهای کارگردان نیست و هیچ سیاه‌پوستی نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر نشده. طبق برنامه‌ریزی، جشنواره یوتبُری امسال بیش‌تر به سینمای برزیل می‌پردازد و 15 فیلم بلند و مستند پخش می‌شود. استلان اسکاشگورد، بازیگر 68 ساله سوئدی، که به‌تازگی برای بازی در چرنوبیل گلدن گلوب را برنده شده، قرار است در این جشنواره جایزه افتخاری اژده‌ها را برای یک عمر دست‌آورد هنری بگیرد.

هاله سفیدِ بفتا
هالیوود ریپورتر: چهار سال از زمان #OscarsSoWhite می‌گذرد و از آن زمان تا کنون این هشتگ دوبار برای بفتا استفاده شده چون اعضا نتوانسته بودند نام هیچ رنگین‌پوستی را در فهرست نامزدها جای دهند. در 2018، گزارشی منتشر شد که ادعا می‌کرد 94% نامزدهای بفتا سفیدپوست هستند؛ تحلیل‌ها نشان می‌داد 92% نامزدهای جایزه بهترین بازیگر مکمل زن و مرد سفیدپوست هستند. به‌نظر می‌رسد در 2020 نیز آکادمی بریتانیا تصمیم‌گرفته جایگاه سفیدپوست‌ها را حفظ کند. سه‌شنبه نام نامزدهای جوایز بفتا اعلام شد؛ از میان 20 نامزد بهترین بازیگر نقش اول و بهترین بازیگر مکمل فقط نام سفیدپوست‌ها دیده می‌شود. با این‌که سینتیا اریوو (هریت)، جنیفر لوپز (شیادها)، ادی مورفی (اسم من دولمایت است) و آکوافینا (خداحافظی) نامشان در مراسم شنیده شد اما حتی گلدن گلوب هم نتواست در بفتا جایی برای آن‌ها‌ باز کند. آکادمی بریتانیا لوپیتا نیونگو (ما) و آنتونیو باندراس (درد و شکوه) را نادیده گرفت. درضمن تعدادی از کارگردانان سیاه‌پوست قصد داشتند اولین اکران آثارشان در بفتا انجام شود اما موفق نشدند زمان خالی پیدا کنند. به لطف هیئت داوری مایکل وارد برای بازی در فیلم داستان آبی، کلوین هریسون جونیور برای بازی در امواج و آکوافینا برای بخش بهترین ستاره نوظهور انتخاب شدند. پس از اعلام نامزدها خشم مردم برانگیخته شد و فضای مجازی از #BAFTAsSoWhite پر شد. خیلی‌ها به این نکته اشاره کردند که بفتا مارگوت رابی را در یک بخش دوبار نامزد کرده (بهترین بازیگر مکمل زن در بامب‌شل و روزی روزگاری در هالیوود) و اسکارلت یوهانسن به‌عنوان بهترین بازیگر نقش اول زن برای بازی در داستان ازدواج و بهترین بازیگر نقش مکمل زن برای جوجو خرگوشه نامزد شده درنتیجه دیگر جایی برای قرار گرفتن نام رنگین‌پوستان نمانده. آکوا گیامفی، موسس بریتیش بلک‌لیست، گفت: «گاهی احساس می‌کنم نیاز است صنعت فیلم‌سازی بریتانیا را (به‌دلیل ناتوانی در حمایت از تنوع داستان‌ها بر پرده سینما) به‌طور کامل منفجر و نابود کنم. آثار سیاه‌پوستان زمانی مورد تقدیر قرار می‌گیرد که جریان حاکم بر صنعت تشخیص دهد آن فیلم از نمونه آثار سفیدپوست‌ها برتر است. من انتظار ندارم فیلم‌های‌مان فقط به این دلیل که ما سیاه‌پوست هستیم انتخاب شوند اما می‌دانم رای‌دهندگان چه ملاک‌های غیرعادلانه‌ای را برای انتخاب درنظر می‌گیرند.» رئیس جوایز بفتا در گفت‌وگویی با هالیوود ریپورتر گفت: «دوست داشتیم تنوع بیش‌تری در نامزدها می‌بود و این مسئله تا مدت‌ها یکی از اصلی‌ترین اهداف ما باقی خواهد ماند. فکر می‌کنم فیلم‌های بیش‌تری باید ساخته و وارد سینما شود و مردم امکان تماشای همه آن‌ها را داشته باشند. البته که ما هم می‌خواهیم تنوع آثار و دیدگاه افزایش پیدا کند اما درحال حاضر به‌هیچ‌ عنوان دوست ندارم از بازیگران و کارگردانان مطرح دست بکشم.» نکته دیگری که منتقدین به زبان می‌آورند عدم حضور نام کارگردان زن در میان نامزدهای بهترین کارگردانی است. در 2020 تعداد فیلم‌سازان زن از 10% به 19% افزایش یافته است.

پیش‌بینی نامزدهای نهایی اسکار 2020
پلی لیست: هیچ‌کدام از ما نمی‌دانیم چه برسر نامزدهای آکادمی اسکار می‌آید اما بالاخره نام برندگام اعلام می‌شود و برگی از تاریخ سینما ورق می‌خورد. در میان نامزدها می‌بینیم نتفلیکس تنها استودیویی است که می‌تواند از سونی پیکچرز جلو بزند و برای سرویس‌های استریم تاریخ‌سازی کند. کره جنوبی با انگل برای اولین بار هم برای بهترین فیلم خارجی زبان انتخاب می‌شود و هم به‌عنوان بهترین فیلم. روزی روزگاری در هالیوود، نهمین اثر کوئنتین تارانتینو، چهارمین فیلمی از او است که نامزد بهترین فیلم می‌شود. هنگام اعلام نامزدهای نهایی در 13 ژانویه هیجان و ناامیدی مردم پدیدار می‌شود و این بخشی از روند هرساله است. در یکی دو روز گذشته سایت‌های مختلف سینمایی پیش‌بینی‌های خود را از نامزدهای نهایی منتشر کردند. ما هم به انتخاب خود سه بخش از فهرست سایت پلی لیست را آورده‌ایم:

بهترین فیلم: 1917، ایرلندی، جوجو خرگوشه، جوکر، زنان کوچک، داستان ازدواج، انگل و روزی روزگاری در هالیوود. اگر بخواهیم به‌جای هشت فیلم نه اثر انتخاب کنیم حتما خداحافظی نهمین انتخاب ما است.
بهترین کارگردان: گرتا گرویگ (زنان کوچک)، بونگ جون-هو (انگل)، سم مندس (1917)، مارتین اسکورسیزی (ایرلندی) و کوئنتین تارانتینو (روزی روزگاری در هالیوود). اگر نام گرویگ در فهرست نباشد احتمالا تایکا وایتیتی (جوجو خرگوشه) یا نوآ بومبک (داستان ازدواج) انتخاب می‌شوند.
بهترین فیلم بین‌المللی (نام جدیدی که آکادمی برای آن انتخاب کرده): سرزمین عسل (مقدونیه شمالی)، بینوایان (فرانسه)، درد و شکوه (اسپانیا)، انگل (کره جنوبی) و حقیقت و عدالت (استونی). اگر نام حقیقت و عدالت در فهرست قرار نگیرد احتمالا کورپس کریستی از لهستان انتخاب می‌شود.

«سرزمین ناشناخته» و آینده نامشخص
کولیدِر: روبِن فلیشر، کارگردان ونوم، بالقوه‌ترین کارگردان برای ساختن سرزمین ناشناخته محصول شرکت فیلم‌سازی سونی شناخته می‌شود. ستارگان فیلم تام هالند و مارک والبرگ هستند. فلیشر چهره قابل اعتماد سونی است؛ او با ساخت ونوم برای این کمپانی856 میلیون دلار فروش جهانی به‌دست آورد و فروش مجموعه فیلم سرزمین زامبی‌ها در گیشه موفقیت‌آمیز بود. سال گذشته، قسمت دوم 121 میلیون و یک دهه پیش قسمت اول آن 100 میلیون دلار فروش داشت. ساخت سرزمین ناشناخته پروژه‌ مشکل‌سازی برای سونی است و تا کنون حدود ده دوازده کارگردان انتخاب شدند اما هربار سونی به در بسته خورده. آخرین کسی که انتخاب شد و از کارگردانی فیلم انصراف داد تراویس نایت بود. او پیش‌تر قرار بود ونوم 2 را کارگردانی کند اما جای خود را به اندی سرکیس واگذار کرد. فقط گذر زمان مشخص می‌کند که آیا فلیشر می‌تواند این پروژه را به پایان برساند یا بار دیگر ساخت سرزمین ناشناخته به تعویق می‌افتد. سونی امیدوار است تا قبل از تابستان که سومین قسمت مرد عنکبوتی ساخته می‌شود فیلم‌برداری سرزمین ناشناخته تمام شده باشد.