حدود یک سال از آخرین دفعه‌ای می‌گذرد که این جدول نظرسنجی را برای شما تدارک دیدیم و در آن‌جا، نگارنده از مشغله‌ها و گرفتاری‌های روزمره‌ای گله کرده که فرصت هرچه باشکوه‌تر شدن جدول و همراهی برخی دوستان را از ما سلب کرده بودند؛ انگار آن گلایه به گوش روزگار رسید تا گریبان‌گیر خود نویسنده هم شود و چنین وقفه‌ای در تهیه این نظرسنجی روی دهد!
به خاطر این وقفه طولانی، فهرستی از 90 فیلم مهم‌تر سه فصل ابتدایی سال و البته جامانده‌های سال گذشته آماده شد؛ فیلم‌هایی که دیر اکران شدند و نسخه‌های خانگی‌شان با وقفه در اختیار سینمادوستان و علاقه‌مندان قرار گرفت. دست‌آخر، 72 فیلم از حداقل سه رأی برخوردار شدند و به جدول نهایی راه یافتند. در این میان جالب بود که مستندهای مطرح‌تری مانند اسپیلبرگ (سوزان لِیسی) و جهنم روی زمین (سباستین یونگر و نیک کوئستِد) از جدول جا ماندند اما مستند خاصی مثل ماکالا (امانوئل گرس؛ که در جشنواره کن سال گذشته دو جایزه برد ولی در ایران چندان شناخته‌شده نیست) در پایان با حداقل آرا به جدول راه پیدا کرد (این فیلم در جشنواره سینماحقیقت روی پرده رفت).
اما طبق معمولِ همه جدول‌های مشابه، این بار هم با انبوهی از نکته‌های جالب روبه‌روییم که از همان صدر جدول شروع می‌شوند و تا پایان ادامه دارند. دُنی ویلنِو فیلم‌ساز تحسین‌شده کانادایی - که ابتدا با نامزدی آتش‌ها (2010) در بخش اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان مطرح شد و سپس با زندانی‌ها (2013) بین سینمادوستان ایرانی شناخته شد - با جدیدترین فیلمش بلید رانر 2049 (که یک جهان سینمایی بی‌پایان است با جزییاتی تمام‌نشدنی) به‌راحتی و با یک رأی کم‌تر، از کریستوفر نولان و تجربه سینمایی باشکوه و متفاوتش دانکرک (که پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینما با محوریت جنگ جهانی دوم شد) پیشی گرفته و رتبه اول جدول را تصاحب کرده است. جالب‌تر این‌که لوگن (جیمز منگولد) دهمین فیلم از مجموعه ابرقهرمانی افراد ایکس در جایگاه سوم قرار گرفته است؛ بله، حتی برای نویسنده هم جالب است که عموم دوستان و همکارانش این بار به چنین فیلمی این طور روی خوش نشان داده‌اند، وگرنه می‌دانیم که لوگن در سایت IMDb چه از نظر کاربران و چه منتقدان غربی، یکی از تحسین‌شده‌ترین فیلم‌های اکشن و علمی‌خیالی سال است که حتی به دلایل هنری، نسخه سیاه‌وسفیدش هم در ایالات متحده اکران شد.
در این شرایط اصلاً عجیب به نظر نمی‌رسد که ده فیلم بالای جدول، ترکیب غریبی از آثار سینمای مستقل و سینمای تجاری را در خود جای داده‌اند؛ و در واقع این موضوع نشان می‌دهد که معیار نهایی، میزان هنر و هنرمندی است که صرف تولید یک فیلم می‌شود و ژانر اکشن با درام و ملودرام یا وحشت با کمدی، در نهایت تفاوتی نخواهد داشت به شرط این‌که یک اجرا و تولید استادانه در میان باشد. با همه این حرف‌ها، شاید انتظار می‌رفت بگریز (جردن پیل) که در چهار رشته مهم اسکار از جمله بهترین فیلم نامزد شده است، در جایگاهی بالاتر از این قرار می‌گرفت یا حتی جدیدترین فیلم‌های دارن آرونوفسکی و یورگوس لانتیموس (که یک سال پیش از این، فیلم فراموش‌نشدنی خرچنگ را ساخت)؛ اما از سوی دیگر، فیلم‌سازان تازه‌کار یا کم‌تر شناخته‌شده‌ای با آثار تماشایی‌شان مانند داستان یک روح (دیوید لائری)، ویند ریور (تیلر شریدن) و بانو مکبث (ویلیام اولدروید) به‌حق در رتبه‌های بالاتری قرار گرفته‌اند.
اما نکته پایانی این‌که همه فیلم‌های مهم فصل جوایز و آن‌هایی را که کمی دیرتر رسیده و هنوز خوب دیده نشده بودند، برای بعد از سال نوی شمسی نگه داشتیم تا جدول بعدی‌مان، به‌نوعی به شناسایی بهترین فیلم‌های سال 2017 اختصاص پیدا کند و ببینیم پس از فصل جوایز و برگزاری همه مراسم‌های هالیوودی از جمله اسکار (که امشب برگزیدگان خود را می‌شناسد) بهترین فیلم‌های سینمای جهان از نگاه منتقدان ایرانی ماهنامه «فیلم» کدام‌ها هستند. در ضمن همان طور که می‌دانید نسخه‌های کیفیت بلو.ری اغلب این فیلم‌ها در همین یکی‌دو هفته اخیر در دسترس قرار گرفته است و هنوز خیلی‌ها (به‌خصوص علاقه‌مندانی که کیفیت تصویری برای‌شان اهمیت ویژه‌ای دارد) فرصت تماشای فیلم‌هایی مانند شکل آب (گیرمو دل تورو) یا لیدی برد (گرتا گرویگ) و... را به دست نیاورده‌اند.
پیش از مرور جدول به این نکته‌ها توجه کنید:
1- امتیاز هر فیلم بر اساس کمیت ستاره‌هایی که دریافت کرده، محاسبه شده است؛ شیوه‌ای که در میان ما مرسوم‌تر است و البته ویژگی‌های خاص خودش را دارد، از جمله نشان دادن محبوبیت گونه‌ی خاصی از فیلم‌ها یا در مواردی عدم استقبال از فیلم‌های خاص‌تر! با وجود این، در مواردی که امتیاز دو یا چند فیلم با هم برابر بوده، فیلمی در جایگاه بالاتر قرار گرفته که آرای کم‌تر اما مثبت‌تری داشته است.
2 - ستاره‌های کوچک‌تر که به شکل بالانویس ستاره‌های معمولی دیده می‌شوند، حکم نیم‌ستاره و حد میانگین امتیازهای اصلی را دارند که از این قرارند:
★★★★ عالی
★★★ خوب (ارزش دیدن دارد)
★★ متوسط
★ضعیف
○ اتلاف وقت
برای بزرگنمایی جدول روی آن کلیک کنید
