در ماهی که گذشت، سینمای ایران بار دیگر در مرکز توجه مردم قرار گرفت اما این بار نه به خاطر زندگان این هنر که به واسطه مرگ هنرمند و بازیگری که فقط بخشی از خاطره سینما نبود که بخشی از حافظه سینمایی و بصری مخاطبانی بود که پس از چهل سال نه‌تنها او و فیلم‌هایش را فراموش نکردند که عاشق‌تر از گذشته، وفادارانه او را با عزت و شکوه به خاک سپردند و در فراقش گریستند.
واقعیت این است که مرگ گاهی «فرمان» می‌چیند! فرمان نه‌فقط یک نقش و شخصیت سینمایی که شمایل و نمادی از جوانمردی بود که در فرهنگ عامه ایرانی، جایگاه و اعتبار ویژه‌ای داشت. این شمایل با وجود تغییر و تحولات گسترده و پیچیده‌ای که در این چهل سال رخ داده است دست‌کم در کسوت شخصی مثل ناصر ملک‌مطیعی، اعتبارش را از دست نداده و چه‌بسا به اعتبار او مورد احترام است. اما مرگ ملک‌مطیعی مرگ یک بازیگر معروف و محبوب در سینما نبود، واکنش‌ها و حاشیه‌ها و پیش از آن بی‌مهری‌هایی که درباره او رخ داد، این رخداد تلخ را به یک پدیده یا مورد ویژه فرهنگی-سینمایی بدل کرد که با خوانش آن می‌توان به واقعیت‌هایی درباره سینمای ایران و مسائل آن رسید و همه آن‌ها را حول مرگ این قهرمان صورت‌بندی کرد. قصد این یادداشت مرثیه‌سرای یا سوگ‌واره‌نویسی درباره ناصر ملک‌مطیعی نیست بلکه می‌خواهد با بازخوانی تحلیلی این اتفاق به برخی واقعیت‌های متنی و فرامتنی سینمای ایران و مخاطبانش دست یابد و از این طریق به تصویر روشن‌تری از وضعیت سینمای ایران در شرایط کنونی برسد.
واکنش به مرگ ملک‌مطیعی هنوز ادامه داشت که خبر پخش گفت‌وگوی او با برنامه «دورهمی» از سوی یکی از شبکه‌های ماهواره‌ای مطرح شد. این فیلم که توسط یکی از شرکت‌کنندگان در این برنامه از طریق دوربین گوشی همراه فیلم‌برداری شده بود به دست علیرضا امیرقاسمی مدیر شبکه «طپش» رسید که پخش آن داغ عدم پخش این برنامه از رسانه ملی را زنده کرد و بار دیگر نوک پیکان نقدها به سمت «صداوسیما» نشانه رفت که مگر ملک‌مطیعی چه گفته بود که آن را پخش نکردید؟ پارادوکس شگفت‌انگیزی است. رسانه‌ای که چهل سال از پخش تصویر این بازیگر جلوگیری کرده بود حالا با مرگش دچار چالش و در معرض نقدها و سرزنش‌های تندوتیز افراد و گروه‌های مختلف قرار گرفت و این شاید بازی روزگار باشد که فردی را عزیز و محترم می‌کند که برخی تمام تلاش خود را کرده بودند تا این اتفاق نیفتد؛ اتفاقی که واجد این درس بود که خودسانسوری و خط‌قرمزهای فرضی که ایجاد می‌شود نه‌تنها به تحقق سیاست‌های مورد نظر منجر نمی‌شود که شکست سنگین‌تر آن را رقم می‌زند.
از دیگر تناقض‌های عجیب فرهنگ ما که با مرگ ملک‌مطیعی رقم خورد، اتفاقی بود که در خانه آن مرحوم رخ داد. دزدیده شدن تندیس جشن سپاس از خانه این بازیگر نشان می‌دهد که نه سینمای ما که اخلاق ما در بحرانی‌ترین شرایط خود و در آستانه یک سقوط دردناک قرار گرفته است. این عمل، ناجوانمردانه‌ترین رفتاری بود که در خانه بازیگری رخ داد که نماد مردانگی و لوطی‌گری بود!
مرگ ناصر ملک‌مطیعی و حواشی آن فرصتی برای مردم و مسئولان بود تا به بازنگری سیاست‌ها، منش‌ها و تنش‌ها و رفتار‌های گذشته و امروز خود بیندیشند و سینما و سینماگران را چنان که هست و باید، بپذیرند. بیهوده نیست که می‌گویند پهلوانان هرگز نمی‌میرند. مرگ ناصر ملک‌مطیعی نشان داد که او نه‌فقط قهرمان سینمایی که یک قهرمان ملی بود؛ قهرمانی که پس از مرگش بار دیگر ظهور کرد!
