بیش از 20 سال از تشکیل خانه سینما می‌گذرد و تا کنون 32 صنف در آن حضور رسمی یافته‌اند. با این حال همواره نقدهایی بر نحوه عضوگیری صنف‌های خانه سینما وجود داشته مبنی بر این‌که این عضوگیری‌ها بر مبنای اساسنامه هر صنف صورت نمی‌گیرد یا التزام‌های قانونی و سخت گیری‌های نظارتی در احراز شرایط عضویت اصناف وجود ندارد. به زبان ساده میزان و معیار دقیقی به عنوان شرط عضویت در بسیاری از اصناف سینمایی حاکم نیست و در نتیجه درک و شناخت دقیقی از میزان اعضای واقعی خانه سینما وجود ندارد.
به عنوان مثال بسیاری از اعضای یک صنف، سال‌هاست که در زمینه حرفه‌ای خود و حتی در حوزه سینما کار نکرده‌اند اما همچنان عضو صنف بوده و از مزایای آن مثل بیمه و عضویت در صندوق اعتباری هنر یا دریافت کارت جشنواره و مواردی از این‌دست استفاده می‌کنند. این در حالی است که بر مبنای اساسنامه خانه سینما، اعضای واقعی این خانه کسانی هستند که دست‌کم در یکی از شاخه‌ها و حرفه‌های سینمایی مشغول به کار بوده و از این راه زندگی می‌کنند. قطعا تفاوت است بین کارگردان یا بازیگری که به شکل فعال در تولید فیلم درگیر است با کارگردان یا بازیگری که 20 یا 30 سال پیش در فیلمی حضور داشته و پس از آن، شاهد حضور و فعالیتش در این زمینه نیستم یا اساسا از راه دیگری گذران زندگی می‌کند. واقعیت این است که اگر به درون هر صنفی رفته و اعضای آن را با شاخص‌های تعریف شده در اساسنامه خانه سینما بسنجید، تعداد اعضای غیر فعال کم نیستند. بدیهی است محاسبه میزان واقعی اعضای خانه سینما و اعضای هر صنف باید با معیار قرار دادن اعضای فعال صورت بگیرد و این اقدامی است که خانه سینما با تشکیل «کمیته تطبیق» و غربالگری صنوف سینمایی در حال انجام آن است. اقدامی که می‌تواند به پالایش درونی ساختار خانه سینما کمک کرده و به واقعی‌سازی اعضای صنوف کمک کند.
واقعیت این است که خانه سینما در طی این سال‌ها علاوه بر کشمکش‌هایی که در مواردی با نهادهای نظارتی بیرونی یا سازمانی سینمایی داشته و دارد، از این نابسامانی و آشفتگی درون صنفی هم رنج می‌برده و به نظر می‌رسد طرح غربالگری صنفوف سینمایی یک ضرورت ساختاری برای این نهاد صنفی است که در نهایت می‌تواند به پالایش و چابک‌سازی آن کمک کرده و به شفاف سازی بیش‌تر فعالیت‌های صنفی وکارآمدتر کردن آن کمک کند. این غربالگری در واقع یک رویکرد عدالت‌محور در جهت بازسازی و پویایی بیش‌تر این نهاد صنفی بوده و می‌تواند از حقوق اعضای فعال و موثر هر صنفی به شکل بهتر صیانت کند. ضمن این‌که در این طرح خدمات عمومی خود را نسبت به اعضای غیر فعال حذف نمی‌کند و این اطمینان برای اعضای سابق غیر فعال وجود دارد که هم هویت و شناسنانه صنفی و حرفه‌ای خود را داشته باشند هم از خدمات صنفی خانه سینما که البته خیلی هم موارد زیادی نیست بی بهره نمانند. همایون اسعدیان رئیس هیات مدیره خانه سینما در همین رابطه تاکید کرده است: «پیش از هرچیز باید این مساله را مورد توجه قرار دهید که خانه سینما قرار نیست با این تفکیک و شناسایی، سرویس و یا خدماتی را از کسی قطع کند. اول این‌که خانه سینما سرویس ویژه‌ای به اعضای خود نمی‌تواند ارائه دهد که بخواهد آن را قطع کند و بیمه تامین اجتماعی و بیمه تکمیلی، تنها خدمات این خانه است و امکانات دیگری ندارد. به همین دلیل تاکید می‌کنم که قرار نیست که اعضای غیرفعال صنوف از لیست بیمه تامین اجتماعی خارج شوند.»
پالایش تخصصی به واسطه این غربالگری صنفی می‌تواند به جذب اعضای فعال و با انگیزه‌تر هر صنفی در شورای مرکزی و فعالیت‌های صنفی موثر کمک کرده و اعضای هر انجمن از خدمات بیش‌تر و بهتری بهره‌مند شوند. واقعیت این است که خانه سینما یک نهاد صنفی است، اثربخشی هر نهاد صنفی مستلزم فعالیت‌های خودجوش فارغ از سیستم بورکراتیک و قوانین دست‌وپاگیر اداری است و این طرح می‌تواند امکان پویایی و اثربخشی بیش‌تر اصناف را از راه شناسایی اعضای واقعی و به کارگیری آن‌ها در پیشبرد اهداف صنفی، بیش‌تر کند. از سوی دیگر با شرایط و قواعد جدید، اعضای غیر فعال هر صنف نیز ممکن است به تکاپو افتاده و برای حفظ یا ارتقاء موقعیت صنفی خود، فعالیت بیش‌تری در حوزه تخصصی خود ارائه دهند که این امر هم به نفع تک‌تک اعضاست و هم اعتبار یک صنف و در نهایت به کارآمدی بیش‌تر خانه سینما به عنوان یک نهاد موثر سینمایی کمک می‌کند. علاوه بر این کارکردهای پیش‌برنده باید به کارکردهای بازدارنده این طرح هم اشاره کرد که امکان سواستفاده یا لابی‌گری‌های درون صنفی را در انتخابات یا داورهای جشن خانه سینما کم‌تر کرده و به حفظ سلامت اخلاقی در فعالیت‌های صنفی خانه سینما کمک می‌کند. به هر حال هر خانه‌ای نیازمند خانه تکانی و غباررویی است. طرح غربالگری اصناف سینمایی را می‌توان مصداقی از خانه تکانی درون صنفی دانست که هدف آن حذف کسی نیست، بلکه باعث انسجام و افزایش توان تشکیلات است.
کانال تلگرام ماهنامه سینمایی فیلم:
