نوروز امسال با بصرفه‌ترین سیم‌کار کشور

سینمای ایران » چشم‌انداز1398/01/21


بیست سال پیش در همین ماه

نگاهی به ماهنامه سینمایی «فیلم»؛ ویژه‌ نوروز 1378

پرویز دوایی و روی جلد نوروز ۷۸

 

بحران ناشی از کمبود و گرانی کاغذ چاپ همچنان ادامه دارد؛ بحرانی که از آغاز سال گذشه باعث کاستن از صفحه‌های ثابت مجله، افزایش اندک قیمت روی جلد و حذف برخی از عنوان‌ها در سال گذشته شد. یکی از عنوان‌ها «بیست سال پیش در همین ماه» بود که به‌ویژه خوانندگان قدیمی با علاقه پیگیر آن بودند و هستند. این بخش به اپلیکیشن مجله نقل مکان کرده است اما از آن‌جا که بسیاری از خوانندگان همچنان نسخه چاپی را تهیه می‌کنند و در پیام‌های‌شان خواهان خواندن این مطلب هستند از این پس در سایت مجله نیز آن ‌را منتشر می‌کنیم: گذشته‌بازان بشتابند! 
*
سال هفدهم، 232 صفحه، قیمت 650 تومان. شاید بیش‌تر از هر چیز، قیمت مجله جلب‌توجه کند. چون این روزها مانند خواب و رؤیاست. تصویر روی جلد نیکی کریمی و مریلا زارعی در دو زن (تهمینه میلانی)، فیلم برگزیده‌ی نویسندگان و منتقدان ماهنامه‌ی «فیلم» در جشنواره‌ی فجر، بر پس‌زمینه‌ی بنفش و لوگوی طلایی که گل رز قرمزی لابه‌لای آن پیچیده، همراه تیترهای نوروزی و غیرنوروزی: بهاریه‌هایی از پرویز دوایی، آیدین آغداشلو و کیومرث پوراحمد، پرونده‌ی یک فیلم: درخت گلابی و...در بهاریه‌های این شماره دوایی مانند همیشه، به لطیف‌ترین شکل ممکن، از خاطرات کودکی و نوجوانی‌اش در تهران نوشته است؛ تهرانی که تصورش در خیال هم دیگر ممکن نیست: «صبح‌های تابستان، بعضی روزها صبح زود، داود می‌آمد دنبالم دوتایی راه می‌افتادیم می‌رفتیم به محله‌های بالای شهر. می‌رفتیم گردش. می‌رفتیم چوب اسکیمو - آلاسکا جمع می‌کردیم. تازه آلاسکا درآمده بود. یادم نیست چوبش را برای چه کاری جمع می‌کردیم. داود می‌گفت باهاش طیاره درست می‌کنیم ولی من یادم نمی‌آید که این طیاره را هیچ‌وقت درست کرده باشیم. از صبح سحر راه می‌افتادیم. یک فرسخ راه بود، از این سر تا آن سر شهر. می‌رفتیم، می‌رفتیم تا می‌رسیدیم به محله‌های بالای شهر، خیابان‌های خلوت قشنگ، کوچه‌های درختی. یک نصفه نان سنگک می‌خریدیم، می‌نشستیم لب جوب، پای شیر فشاری. توی جوب‌های پهن این خیابان‌ها مدام آب می‌رفت. کف جوب خزه درآمده بود، قهوه‌ای و قرمز و سبز. آب این خزه‌ها را می‌خواباند و تاب می‌داد و هوهو می‌کرد و می‌رفت. دو طرف جوب، کیپ هم درخت درآمده بود. قدم به قدم درخت. آدم از سر خیابان که نگاه می‌کرد شاخه‌های درخت‌ها، سرشاخه‌ها به هم رسیده بودند و روی سرتاسر خیابان را طاق زده بودند. یک دالان سبز دراز....»

پرونده‌ی یک فیلم: «درخت گلابی»بخش «حادثه‌های 77» شامل مهم‌ترین رویدادهای سال گذشته، مانند موفقیت فیلم‌های تایتانیک (جیمز کامرون)، مرد عوضی (محمدرضا هنرمند) و آژانس شیشهای (ابراهیم حاتمی‌کیا)، رکوردشکنی فروش فیلم‌های ایرانی، تحصن و اعتصاب غذای تهیه‌کنندگان موسوم به «جیم‌ساز»، رفع توقیف از فیلم‌هایی مانند بانو، حاجی واشنگتن، دیدار، آدمبرفی، مرد آفتابی و نون و گلدون و چند مورد دیگر است. بخش «20 چهره» شامل مطالبی درباره‌ی عزت‌الله انتظامی، رخشان بنی‌اعتماد، بهرام بیضایی، جعفر پناهی، ناصر تقوایی، ابراهیم حاتمی‌کیا، کامران شیردل، نیکی کریمی، پرویز کیمیاوی، رسول ملاقلی‌پور و... است. این اولین سالی است که مرور رویدادهای مهم سال و انتخاب چهره‌های برگزیده‌ی سال (هر کدام به دلیلی) تا سال‌ها جزو اصلی شماره‌های ویژه‌ی نوروز شد.

بخش «رویدادها» شامل خبر ساخت عشق طاهر (محمدعلی نجفی)، دستهای آلوده (سیروس الوند)، بلوطهای آربابا (نام پیشینِ زمانی برای مستی اسبها، بهمن قبادی)،‌ دوستان (علی شاه‌حاتمی)، اون شب که بارون اومد (نام پیشینِ شوخی، همایون اسعدیان)، دختران خورشید (مریم شهریار)، مرد 212 (نام پیشینِ عشق شیشهای، رضا حیدرنژاد). زنده‌یاد محسن سیف مطلبی با عنوان «در سایه‌روشن بیم و امید» درباره‌ی دورنمای تلویزیون در سال 1377 نوشته است. همچنین محمدرضا باباگلی که پی‌گیر نمایش فیلم‌های سینمایی در تلویزیون بود، گزارش سالانه‌ی نمایش فیلم‌های سینمایی در سیما و بخش «یک ماه سینما در تلویزیون» را نوشته است. بخش «خشت خام» به همت پیروز کلانتری، شامل مطلبی از خود کلانتری درباره‌ی بلاتکلیفی سینمای مستند و مطلبی از محمد تهامی‌نژاد درباره‌ی زنده‌یاد هوشنگ آزادی‌ور است. منوچهر احمدی در واکنش به پاسخ ابراهیم گلستان به ناصر تقوایی، مقاله‌ای نوشته و از لحن همیشه تند و خشن گلستان نسبت به تقوایی گله کرده است. بخش «بازیگری» شامل مطلبی از بهزاد عشقی از مجموعه‌ی «بازی‌های به‌یادماندنی» درباره‌ی چند نقش از چند بازیگر پیش از انقلاب، مطلبی از ایرج کریمی درباره‌ی نیکی کریمی و مطلبی از الیا کازان است. زندگی‌نامه‌ی اینگرید برگمن با ترجمه‌ی آنتونیا شرکا هم در ادامه آمده است.

*
بهترین فیلم‌های عمر به انتخاب منتقدان و نویسندگان، فیلم خارجی: ریو براووسی‌وهفتمین پرونده‌ی ماهنامه‌ی «فیلم»، به همت مجید اسلامی، شامل نقدهایی از خود اسلامی، هوشنگ گلمکانی، ملک‌منصور اقصی، نغمه ثمینی، ناصر صفاریان، فرزاد پورخوش‌بخت، ماندانا آقاجانی، راوید خانلری با یادداشتی درباره‌ی موسیقی فیلم، گفت‌وگو با همایون ارشادی و گل‌شیفته فراهانی، گپی با فرامرز فرازمند از تهیه‌کنندگان فیلم و داستان درخت گلابی از گلی ترقی است. بیش‌تر نقدهای این پرونده، مقایسه‌ی داستان گلی ترقی با فیلم‌نامه‌ی مهرجویی است. مجید اسلامی در این مورد نوشته است: «داستان درخت گلابی داستان زیبایی‌ست. بی‌نقص و در حد کمال، حاصل پختگی نویسنده‌ای که بر مدیومش تسلطی مثال‌زدنی دارد و می‌تواند با شگردی پست‌مدرنیستی در کنار نقل داستان، خود و مدیومش را همزمان افشا کند. مهرجویی با تسلطی قابل‌قبول این داستان را به تصویر کشیده. چیزهایی از دست رفته، ولی این تجربه هنوز دوست‌داشتنی و به‌یادماندنی‌ست. لااقل به خاطر تصویر متقاعدکننده‌ای که یک بار برای همیشه از یک عشق نوستالژیک دوران جوانی ارائه می‌دهد، و تصویر دیگری که در ذهن‌ها باقی می‌ماند، از مردی که در شبی مهتابی زیر درختی بی‌بار می‌نشیند و به یاد گذشته‌ای پرهیاهو و ازدست‌رفته، به صدای خنده‌ای آن دورها می‌اندیشد.»

*
خبر درگذشت استنلی کوبریک، اولین خبر سینمای جهان است. کیکاوس زیاری گاه‌شمار سینمای جهان در سال گذشته را نوشته و دو مطلب درباره‌ی جان وین و الیا کازان هم بعد از گاه‌شمار آمده. بخش «نمای متوسط» شامل معرفی این فیلم‌هاست: شبی در راکسبری (جان فورتنبری)، آتش (دیپا مهتا)، جنایتکاران خشن (آلبرت پیون) و جو بلک را ملاقات کن (مارتین برست). علی افصحی نقدی بر خارج از دید (استیون سادربرگ) نوشته، و در ادامه نرگس اخوان‌ (سعید عقیقی) نگاهی به چند فیلم انداخته است: وکیلمدافع شیطان (تیلر هکفورد)، دو دختر و یک پسر (جیمز توبک) و پالمتو (فولکر اشلوندورف).

بهترین فیلم‌های عمر به انتخاب منتقدان و نویسندگان، فیلم ایرانی: «گاو»برای بار دوم پس از ده سال (اولین بار در شماره‌ی 68، نیمه‌ی شهریور 1367 بود) بار دیگر 47 منتقد و نویسنده‌ی سینمایی، بهترین فیلم‌های عمر خود را انتخاب کردند. این رأی‌گیری باز هم توسط بهزاد رحیمیان انجام شده و به قول خود او وسوسه‌ی این «بازی» دلیل انجامش است. ابتدا نتیجه‌های انتخاب‌های ده سال پیش به صورت مختصر آمده است. با حساب تمام امتیازها، فیلم‌های ایرانی گاو، آرامش در حضور دیگران و رگبار و فیلم‌های خارجی ریو براوو، دزدان دوچرخه و همشهری کین سه فیلم به‌ترتیب اول، دوم و سوم این رأی‌گیری بودند. این بار، سوتهدلان رتبه‌ی سوم فیلم‌های ایرانی، و سرگیجه، جویندگان، ریو براوو و همشهری کین (به صورت مشترک) رتبه‌های اول تا سوم فیلم‌های خارجی شده‌اند. بخش «مباحث تئوریک» با مطلبی از ایرج کریمی، بررسی فرد و تیپ در آژانس شیشهای است. «از چشم سینما» هم شامل مطلبی از او درباره‌ی قصه‌ی «حادثه‌ای دردناک» نوشته‌ی جیمز جویس است. مطلبی ترجمه‌شده توسط بهمن طاهری از سوزان راین با عنوان «تحلیل فیلم از منظر طبقاتی»، و مطلبی از دکتر هوشنگ کاوسی درباره‌ی مارسل کارنه، به بهانه‌ی نمایش چند فیلم از او در هفدهمین جشنواره‌ی فجر آمده است.

«گزارش اکران» از محسن بیگ‌آقا، «نامه‌ها»، «فرهنگ بازیگران ایرانی» از مجید صدقی، «فرهنگ بازیگران خارجی» از احمد امینی و «معرفی و نقد کتاب» از اصغر یوسفی‌نژاد بخش‌های معمول هر شماره، پیش از نظرخواهی دیگری آمده‌اند. گزارشی درباره‌ی نمایش فیلم خارجی در سینماهای ایران، با مطلبی از یک دست‌اندرکار سینما، که نخواسته نامش فاش شود، درباره‌ی وضعیت ورود و پخش فیلم خارجی پس از انقلاب، مطلب دیگری از سعید کاشفی درباره‌ی ضرورت نمایش فیلم‌های خوب خارجی، نظرخواهی از چند کارگردان و تهیه‌کننده، از جمله فؤاد نور، کیانوش عیاری، داریوش باباییان و...، درباره‌ی ورود فیلم های خارجی، فهرستی از فیلم‌های خارجی اکران‌شده‌ی پس از انقلاب، روایتی از ولادیمیر کوزیچکین، مأمور KGB که حدود چهار سال در سفارت شوروی در تهران بود و در کتاب خاطراتش با عنوان کاگب در ایران، چند صفحه هم در مورد پخش فیلم‌های شوروی در ایران نوشته، و فهرستی از فیلم‌های خریداری‌شده و اکران‌نشده‌ی خارجی در پانزده صفحه آمده است.

رأی‌گیری از 54 منتقد و صاحب‌نظر خارجی برای انتخاب بهترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران، به ‌همت محمد اطبایی در طول شش ماه انجام و جمع‌آوری شده بود که این اولین نظرسنجی در نوع خود بود. افرادی مانند ریچارد پنیا، میشل پیکولی، گادفری چشایر، دانلد ریچی، پیر ریسیان، جاناتان رزنبام، ژیل ژاکوب، تادائو ساتو، ژان‌میشل فرودون، آرونا واسودف، دبورا یانگ و... در این نظر سنجی شرکت کردند. کلوزآپ، خانه‌ی دوست کجاست؟ و دونده (به صورت مشترک) و گاو رتبه‌های اول تا سوم این رأی‌گیری بودند.

آخرین بخش این ویژه‌نامه هم «طنز سینمایی» از هادی چپردار و آذر بهرامی است. اما پس از این آخرین بخش، یادداشت جواد طوسی، مبنی بر قطع همکاری‌اش با ماهنامه‌ی «فیلم» به دلیل دل‌خوری از هادی چپردار، و توضیح مجله را می‌خوانید که شاید پایان خوبی برای ویژه‌نامه‌ی سال نو نباشد اما دل‌خوری و سوءتفاهم زمستان و بهار سرش نمی‌شود!

کانال تلگرام ماهنامه سینمایی فیلم:

https://telegram.me/filmmagazine

آرشیو

فیلم خانه ماهرخ ساخته شهرام ابراهیمی
فیلم گیج گاه کارگردان عادل تبریزی
فیلم جنگل پرتقال
fipresci
وب سایت مسعود مهرابی
با تهیه اشتراک از قدیمی‌ترین مجله ایران حمایت کنید
فیلم زاپاتا اثر دانش اقباشاوی
آموزشگاه سینمایی پرتو هنر تهران
هفدهمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت
گروه خدمات گردشگری آهیل
جشنواره مردمی عمار
جشنواره انا من حسین
آموزشگاه دارالفنون
سینماهای تهران


سینمای شهرستانها


آرشیوتان را کامل کنید


شماره‌های موجود


نظر شما درباره سینمای مستقل ایران چیست؟
(۳۰)

عالی
خوب
متوسط
بد

نتایج
نظرسنجی‌های قبلی

خبرنامه

به خبرنامه ماهنامه فیلم بپیوندید: