ماهنامه سینمائی فیلم

برندگانِ مسلم!

برندگان هشتادوهفتمین دوره جوایز آکادمی

رضا حسینی

هشتادوهفتمین مراسم جوایز آکادمی علوم و هنرهای سینمایی موسوم به «اسکار» ساعاتی پیش در «دالبی تیاتر» هالیوود در لس‌آنجلس برگزار شد و به این ترتیب فصل جوایز سال 2014 رسماً به کارش پایان داد. البته همین قرار گرفتن اسکار در انتهای فهرست مراسم جوایز مختلف تا حد زیادی عنصر تعلیق را از این پربیننده‌ترین برنامه تلویزیونی سال گرفته است چون در اغلب رشته‌ها برنده اصلی یا دست‌کم شانس‌های اول و دوم را می‌توان به‌راحتی حدس زد و در این بین کم‌تر انتخابی می‌تواند شگفتی‌ساز شود. احتمالاً نکته جالب توجه و غیرقابل‌پیش‌بینی امسال ناکامی پسر بودن (ریچارد لینکلیتر) بود که تا پیش از مراسم آکادمی اغلب جوایز را از آنِ خود کرده بود ولی در اسکار ناموفق بود و فقط یک جایزه گرفت. مجری مراسم نیل پاتریک هریس بود که در عرصه‌ی هنر و دنیای سینما یک همه‌فن‌حریف واقعی (بازیگر، نویسنده، تهیه‌کننده، کارگردان، کمدین و خواننده‌ای که مجریگری اسکار را هم به کارنامه‌اش افزود!) است که با تمام این حرف‌ها بیش از همه با ایفای نقش بارنی استینسن در سریال کمدی چه‌طور با مادرت آشنا شدم (2005-2014) شناخته می‌شود. آن‌چه در پیش رو دارید شامل اسامی برندگان اصلی، اشاره به برخی غایبان بزرگ و مطالبی کوتاه درباره اغلب رشته‌های اصلی است.

بهترین فیلم: بردمن (آلخاندرو گونزالس ایناریتو)
بردمن/ مرد پرنده‌ای و پسر بودن (ریچارد لینکلیتر) دو رقیب اصلی این بخش بودند. البته اگر فصل جوایز را مرور دوباره‌ای کنیم می‌بینیم که پسر بودن اغلب جوایز، از جمله گلدن گلوب، بفتا و منتقدان را برده بود و از برخی جهات شانس بیش‌تری داشت. اسکاری که بردمن در این رشته برنده شد یکی از معدود غافل‌گیری‌های «کوچک» مراسم بود چون تا حدی خلاف جریان به نظر می‌رسید. تک‌تیرانداز آمریکایی که حضور جنجالی را برای کلینت ایستوود رقم زد و رکوردهای متعددی را در گیشه از خود به جا گذاشت، می‌توانست غافل‌گیری بزرگ این بخش باشد (و البته در نهایت به عنوان یکی از آن گاف‌های خاصِ اسکار در یادها «ماندگار» شود). از شبگرد (دن گیلروی) و فاکس‌کچر/ شکارچی روباه (بنت میلر) می‌توان به عنوان غایبان بزرگ این رشته از جوایز نام برد که احتمالاً رویکردهای انتقادی تندوتیزشان به مذاق بیش‌تر اعضای آکادمی خوش نیامده؛ رفتاری که در دوره‌های مختلف اسکار شاهدش بوده‌ایم.

بهترین بازیگر نقش اصلی مرد: ادی رِدمِین برای تئوری همه چیز
ادی ردمین و مایکل کیتن برای بازی تماشایی‌اش در بردمن رقبای اصلی بودند که پیش از این تقریباً به طور مساوی برنده جوایز مراسم و محافل هنری مختلف شده بودند؛ با این تفاوت که جوایز مهم‌تر و جدی‌تر را مایکل کیتن برده بود، از جمله جایزه بهترین بازیگر به انتخاب منتقدان! در این بخش می‌توان از جیک جیلنهال و بازی درخشانش در فیلم به‌یادماندنی شبگرد (دن گیلروی) به عنوان یک غایب بزرگ در میان نامزدها نام برد.

بهترین بازیگر نقش اصلی زن: جولین مور برای هم‌چنان آلیس
با این‌که ماریون کوتیار (دو روز، یک شب)، فیلیسیتی جونز (تئوری همه چیز)، رزاموند پایک (دختری که رفت) و ریس ویترزپون (وحشی) هم در نقش‌های خود درخشیده بودند و کاملاً مستحق کسب تندیس طلایی بودند اما برد جولین مور بدیهی به نظر می‌رسید چون پیش از این تقریباً همه جوایز را درو کرده بود.

بهترین بازیگر نقش مکمل مرد: جی. کی. سیمونز برای تازیانه/ ویپلش
جی. کی. سیمونز هم با تفاوت چشم‌گیر و پیروزی در رقابت‌های قبلی به‌نوعی از پیش برنده بود و هر اتفاق دیگری مثل رسیدن اسکار به ادوارد نورتن برای بردمن یا مارک رافالو برای فاکس‌کچر می‌توانست یک شگفتی بزرگ را خلق کند. با وجود بازی خوب و درخور تحسین رابرت دووال در قاضی (دیوید دابکین)، تام ویلکینسن برای بازی خوبش در سلما (اوا دووِرنی) می‌توانست جای‌گزین او در انتخاب شود چون قاضی فیلم موفق و ارزشمندی نیست و این موضوع معمولاً در انتخاب‌های بین‌المللی لحاظ می‌شود (یعنی بر خلاف رسم وطنی ما حضور درخور توجه یک بازیگر در یک فیلم بد مورد تأیید قرار نمی‌گیرد چون فیلم مورد نظر ارزش ماندگاری از این نوع را هم ندارد).

بهترین بازیگر نقش مکمل زن: پاتریشا آرکت برای پسر بودن
ظاهراً تمام برندگان بازیگری را می‌توانست به‌درستی از پیش حدس زد چون پاتریشا آرکت هم طبق انتظار به جایزه‌اش رسید تا یادمان بماند که «در هالیوود هنوز برای زن‌های بالای چهل سال نقش‌های فوق‌العاده‌ای وجود دارد منتها به این شرط که پیش از چهل‌سالگی برای بازی در آن انتخاب شوند!» (شوخی ایمی پولر در مراسم گلدن گلوب). این تنها جایزه اسکاری بود که نصیب فیلم موفق و نوستالژیک پسر بودن شد. در این رشته جسیکا چستین می‌توانست برای بازی «مثل همیشه مؤثرش» در سال پرخشونت (جی. سی. شندور) جای‌گزین مریل استریپ بزرگ شود تا بهتر بتوانیم او را با درخشش‌های پیاپی‌اش به عنوان یک مریل استریپ جوان بپذیریم.

بهترین کارگردان:آلخاندرو گونزالس ایناریتو برای بردمن
ایناریتو در حالی برنده اسکار بهترین کارگردان شد که تا جایی که به چشم می‌آید هیچ جایزه کارگردانی را در فصل جوایز به دست نیاورده بود و همه جوایز نصیب ریچارد لینکلیتر شده بود. از این رو می‌توان اعلام نام ایناریتو به عنوان برنده‌ی این رشته را بزرگ‌ترین غافل‌گیری اسکار تلقی کرد. غایب این بخش اوا دوورنی بود که می‌توانست برای کارگردانی سلما به عنوان اولین زن سیاه‌پوست نامزد جایزه اسکار شناخته شود.

بهترین فیلم خارجی‌زبان: ایدا (پاول پاولیکوسکی)
ایدا و لویاتان (آندری زویاگینتسف) دو رقیب اصلی این بخش بودند که در نهایت اسکار به فیلمی رسید که در فصل جوایز و پیش‌بینی‌ها موفق‌تر بود. لویاتان پیش از این جوایز گلدن گلوب و بهترین فیلم‌نامه جشنواره کن را برده بود و ایدا در میان انبوه جوایزش، تندیس‌های بفتا و اسپیریت را به دست آورده بود. غایب بزرگ این بخش درام دیدنی و متفاوت وضع اضطراری/ فورس ماژور (روبن اوستلاند) بود که به فهرست نه فیلم این رشته هم راه پیدا کرده بود و نبودش در میان نامزدها در فهرست نهایی بیش‌ترین بازخوردها و انتقادهای این بخش را در پی داشت. وضع اضطراری در فهرست فیلم‌های خارجی‌زبان گلدن گلوب حضور داشت و جایزه منتقدان را هم در رقابت با ایدا، لویاتان و دو روز یک شب (برادران داردن) برده بود. به هر حال نام پاول پاولیکوسکی با این موفقیت به عنوان اولین فیلم‌ساز لهستانی برنده اسکار در تاریخ سینمای کشورش ثبت شد.