ستاره‌ها

در سینمای هند مانند خیلی از کشورهای دیگر بازیگران زن به دو دسته‌ی اصلی تقسیم می‌­شوند. برخی اساساً بازیگر نیستند و این را صاحبان صنعت سینمای این کشور به خوبی می­‌دانند و انتظار ندارند که چنین چهره­‌هایی بتوانند نقش­‌های ماندگاری بازی کنند. در مواردی برخی از این دسته از بازیگران یا به عنوان بازیگر مهمان یا «آیتم گرل» در فیلم‌­هایی ظاهر می­‌شوند و همواره در جشنواره‌­های سینمایی حضور دارند اما تقریباً هیچ­‌گاه جایزه‌­ای نمی­‌گیرند اما در این میان چند چهره‌ی سینمایی را سراغ داریم که نقش‌­هایی گاه به شدت دشوار را با مهارت بازی کرده‌­اند که با عکس‌­العمل همواره مثبت مخاطبان سینمای هند روبرو شده‌­اند. نام‌­هایی مانند مدهوری دیکشیت، کاجول، رانی موکرجی، اورمیلا ماتونکار، شیلپا شتی، ویدیا بالان یا پریانکا چوپرا، در شمار بازیگران دوران معاصر سینمای هند هستند که بازی­‌های درخشانی از خود به یادگار گذاشته­‌اند و برخی با این که از حجم فعالیت‌های‌شان کاسته‌­اند، همچنان از آن­‌ها به عنوان ستارگان سینمای این کشور یاد می‌­شود.

مدهوری دیکشیتدرواقع یک دوجین بازی ماندگار در سینمای این کشور دارد که از میان آن‌­ها می‌­توان به آثاری مانند تیزاب (1988)، دل (1990)، تبهکار (1993)، چه نسبتی با شما دارم (1994)، سرانجام (1994)، دل دیوانه است (1997)، صدایم کن (2000)، شرم (2001) و دوداس (2002) اشاره کرد. یکی از ویژگی­‌های بازی­‌هایش را می­‌توان مکث­‌ها و نگاه‌هایش دانست و این نکته که همراه با بازیگری مانند کاجول می­‌توان او را از معدود بازیگران زن دانست که توانایی بازی جدی و کمیک را در یک داستان واحد دارند. با این حال نقش چاندارا موکی در دوداس که درواقع این یکی از واپسین نقش­‌های ماندگار او در سینمای هند نیز محسوب می­‌شود؛ نقشی درام است که مدهوری با هشیاری آن را اجرا می­‌کند. این نقش درواقع نقش اصلی زن در داستان این فیلم نیست و نقش پارو اصلی زن (پارو) را آشواریا رای بچن برعهده دارد که سکانس رویارویی آن­‌ها کلاس متفاوت دو بازیگر را به نمایش می­‌گذارد. در همین سکانس مورد اشاره، مدهوری از مکث‌­ها، نگاه‌­ها و حتی بغض کردن‌هایش برای آفرینش نقش زنی استفاده می‌­کند که نباید هیچ وقت عاشق مردی بشود چون در طالع او چنین چیزی وجود ندارد. او پیش از این در فیلم شرم که نگاهی غمخوارانه به زندگی زنان جامعه‌ی هند دارد، در نقش جانکی بازیگر تئاتر که دلبسته‌ی یکی از هم­بازی‌­های مردش شده و مردم به او حمله کرده و از پایش درمی‌­آورند؛ یکی از دشوارترین نقش‌­هایش را ارائه می‌­کند.

در سینمای هند اگر یک بازیگر مرد یا زن صرفاً در نقش‌­های درام بازی کند، نمی‌­تواند یک بازیگر «شش‌دانگ» تلقی شود و حتماً باید نقش­‌های کمیک نیز بازی کند. بزرگ‌­ترین چهره­‌های سینمای هند نیز لاجرم چنین تجربه‌­هایی داشته‌­اند که از آن جمله می‌­توان به آمیتاب بچن و سری دوی اشاره کرد. یکی از زنان بازیگر سینمای هند که در نقش­‌های کمیک و درام تعادلی در کارهایش می‌توان ردیابی کرد، کاجول است. داماد عروسش را به خانه می‌­برد (1995)، عشق خودش اتفاق می‌­افتد (1998)، یه­‌طوری می‌­شه (1998)، گاهی شادی گاهی غم (2001)، کمی شور، کمی شیرین (2001)، در شمار فیلم‌­هایی است که او هم نقشی کمیک بر عهده دارد و هم جدی (که این یکی از ویژگی‌­های همیشگی فیلم‌­های سینمای هند است که کمدی و درام را شانه‌به‌شانه‌ی هم پیش می­‌برند). درواقع او آن­‌چنان در این نقش­‌ها پرتحرک ظاهر می­‌شود که حضورش در نقش دختری آرام و نابینا در فیلم فنا (2006) برای دوستداران بازی‌­هایش جای تعجب داشت! کاجول در گاهی خوش گاهی غم با این که در بخش دوم فیلم حضور کم‌رنگی دارد اما در بخش نخست، در نقش دختری ساده دل از طبقات پایین اجتماع، خصوصاً جایی که راهول (شاهرخ خان) را با فرد دیگری اشتباه می‌­گیرد؛ یکی از به‌ترین بازی­‌هایش را ارائه کرده است. از جمله سکانس‌های دیگری که او بسیار پرقدرت در آن­‌ها ظاهر شده، سکانس عذرخواهی از آمیتاب بچن به خاطر شکستن یک گلدان یا در کمی شور، کمی شیرین سکانسی است که یک خانواده به خواستگاری دختر محجوب خانواده آمده‌­اند که کاجول حسابی خدمت‌شان می‌­رسد.

اورمیلا ماتونکار که در سال­‌های اخیر حضور کم‌رنگی در سینمای هند دارد، در تریلر یک زن زیبایی بود (2004) نقش ساریکا زن ساده­‌دلی را بازی می­‌کند که کارن، مردی لاابالی باعث می­‌شود تا او به زندان بیفتد اما آن­‌چنان برایش نقش بازی می‌­کند که ساریکا به سادگی باور می­‌کند که نباید حرفی بزند اما وقتی پی می­‌برد که کارن چه خوی جانور صفتی دارد، تبدیل به یک انتقام جوی بی‌رحم می­‌شود و کارن را به سزای عملش می­‌رساند. او در این فیلم، تبدیل شدن زنی ساده­‌دل به زنی خشن و انتقام‌­جو را با تسلط بازی می­‌کند و همین باعث می­‌شود تا تماشاگران شخصیت ساریکا را باور کرده و بپذیرند.

شیلپا شتی بازیگر دیگری است که بازی­اش در بار دیگر همدیگر را خواهیم دید (2004) در شمار بازی­‌های درخشان در سال‌های اخیر سینمای هند تلقی می‌­شود. او در این فیلم نقش تمنا را بازی می­‌کند، دختری که ناخواسته و بی­‌خبر از همه جا به ایدز مبتلا می­‌شود و حالا باید همراه وکیلش برای دفاع از حقوق اجتماعی‌­اش و بازگشت به کارش تلاش کند. بخش اعظمی از فیلم در دادگاه می­‌گذرد و تمنا باید از خودش دفاع کند. بازی شتی در این سکانس‌­ها به شدت باورپذیر و ادای دیالوگ­‌هایش و عصبیت­‌هایش کاملاً در خدمت فضاسازی فیلم قرار دارند.

ویدیا بالان یکی از بازیگران سینمای هند که او نیز به دلیل ازدواج از کار در سینما فاصله گرفته در فیلم پیچ و خم (2007) نقش زنی را بازی می­‌کند که در توهمات خودش فرو رفته و تصور می‌­کند که تاریخ بار دیگر برای او تکرار شده و حالت آدم مسخ شده‌­ای را پیدا می­‌کند. بازی بالان در این نقش در سه جشنواره‌ی سینمایی فیلم فیر، زی سینما و  آکادمی بین‌­المللی سینمای هند نامزد دریافت جایزه‌ی بهترین بازیگر زن شد. فراموش نکنیم که بازیگران معدودی خصوصاً بازیگران زن سینما همواره تلاش دارند که پرسونای همیشگی خود را حفظ کرده و معمولاً از بازی در نقش‌­های نامتعارف پرهیز می‌­کنند اما خانم بالان در این نقش دشوار ظاهر شد و به خوبی توانست نقش زنی تسخیر شده از سوی روح درگذشتگان را در پیچ و خم بازی کند.

این چند ستاره‌ی سینمای هند که به شکلی فشرده به بازی­‌هایشان اشاره شد، تنها چند نمونه از زنان بازیگری هستند که استاندارد­های بازیگری زنان در سینمای هند را ارتقاء داده و توانسته­‌اند تصویری دیگرگونه از زنان بازیگر در سینمای این کشور ارائه کنند؛ تصویری که حتی در سینمای کلاسیک هند کم­تر به زنان واقعی شباهت داشت و همین به مراتب امکان مانور بازیگران زن را از آن‌­ها می‌­گرفت.

کانال تلگرام ماهنامه سینمایی فیلم:

https://telegram.me/filmmagazine