ماهنامه سینمائی فیلم

چرا در جهنم بازی نمی‌کنی؟

میز خبر: نگاهی به تازه‌ترین رویدادهای سینمای جهان

گردآوری و ترجمه رضا حسینی

حامل / The Mule

کلینت ایستوود 88 ساله همچنان می‌تازد
احتمالاً فعال‌تر و سخت‌کوش‌تر از کلینت ایستوود نمی‌توان سینماگری را در هالیوود پیدا کرد. او این روزها با دومین فیلمش در سال 2018 (بعد از تلاش متفاوت اما روی‌هم‌رفته نه‌چندان موفقش در قطار پانزده‌وهفده به پاریس) به سینماها آمده و جالب‌تر این‌که در این فیلم با نام حامل / The Mule علاوه بر کارگردانی - و پس از سال‌ها - نقش اصلی را هم بازی کرده است. حامل که با الهام از مقاله سَم دالنیک در مجله «نیویورک تایمز» با عنوان «حامل مواد مخدر نودساله‌ی کارتل سینالوآ» و داستان حقیقی زندگی یک کهنه‌سرباز جنگ جهانی دوم به نام لئو شارپ سروشکل گرفته است، یک درام جنایی است که از دیگر بازیگرانش می‌توان به بردلی کوپر، لورنس فیشبرن، مایکل پینا، داین ویست و اندی گارسیا اشاره کرد. حامل که برخی منتقدان جوان‌تر غربی را ذوق‌زده کرده است، در کل بیش‌تر تحسین شده و مثلاً بازی ایستوود یکی از نقاط قوت آن تلقی شده است. دیوید ارلیش منتقد جوان «ایندی‌وایر» در بخشی از نقد مثبت خود نوشته است: «جدیدترین تریلر ایستوود تعمقی است ظریف، پرکشمکش و گاه بسیار بامزه در این خصوص که مردمان آمریکا خواهان چه شرایطی برای خودشان هستند یا به عبارت دیگر، چه‌قدر می‌تواند طبیعی باشد که فراموش کنید چه کسی هستید در کشوری که خودِ کار، یک هویت به حساب می‌آید. از این نظر به‌راحتی می‌شود حامل را فیلمی شبه‌خودزندگی‌نامه‌ای دید به کارگردانی پیرمرد واقعاً ثروتمندی که نمی‌خواهد بازنشسته شود چون در مقام فیلم‌ساز بیش‌تر پذیرفته و در کانون توجه است تا در نقش یک پدر؛ و این فیلم می‌تواند پوزشی ترحم‌انگیز از خانواده‌ای باشد که او هرگز در اولویت قرار نداد (ایستوود بعد از دو دهه دخترش آلیسن را برای ایفای نقشی در فیلم انتخاب کرده است...). حامل که با بودجه‌ای پنجاه میلیون دلاری ساخته شده، از روز گذشته 14 دسامبر (23 آذر) در سینماها روی پرده رفته است.»

نیکلاس کیج و دیوانه‌وارترین فیلمش!
همکاری نیکلاس کیج و سایِن سونو در یک تریلر جنایی تا این‌جا به گونه‌ای پیش رفته که انگار پیوندی آسمانی بسته شده است! نتیجه فیلمی خواهد شد با عنوان زندانیان گوست‌لَند که کیج درباره‌اش می‌گوید: «احتمالاً دیوانه‌وارترین فیلمی می‌شود که در آن بازی دارم!» شاید باور کردن این موضوع از بازیگری سخت باشد که هر سال فیلم‌های درجه دو و سه زیادی بازی می‌کند که برخی را واقعاً نمی‌شود از یاد برد! اما دو موضوع را نباید فراموش کرد؛ یکی این‌که او امسال فیلم تحسین‌شده‌ای چون مَندی را به کارنامه‌اش افزود و دوم این‌که باز هم پای همکاری با یک فیلم‌ساز درست‌وحسابی و البته خاص در میان است. اگر فیلم‌های در معرض عشق یا باشگاه انتحار را دیده باشید، می‌دانید که سونو واقعاً می‌تواند فیلمی عجیب‌وغریب و دیوانه‌وار با کیج بسازد. کیج که در ماه اکتبر جایزه افتخاری دستاورد یک عمر فعالیت را از جشنواره بین‌المللی فیلم فانتاستیک سیتخِس دریافت کرد، در جریان جشنواره ماکائو درباره فیلم تازه‌اش گفت: «در مورد این فیلم هیجان‌زده‌ام! فیلم‌نامه‌اش به هیچ نمونه دیگری که پیش از این خوانده‌ام شباهت ندارد. تصور کنید که من روپوش چرمی سیاه چسبیده به تنی پوشیدم و نارنجک‌هایی به بخش‌های مختلف بدنم وصل شده است و اگر دختر فرماندار را از یک نقطه مرزی که در تسخیر اشباح است نجات ندهم، مرا می‌فرستند روی هوا و به جهنم. واقعاً دیوانه‌وار است...» سونو فیلم‌ساز پرکاری است که شاعر هم هست و از فیلم‌های اخیرش می‌توان به دارودسته توکیو و چرا در جهنم بازی نمی‌کنی؟ نیز اشاره کرد. البته او در کارنامه فیلم‌سازی منحصربه‌فردش به یک اندازه جنجالی و تحسین‌برانگیز بوده است و شاید بتوان امید داشت که این همکاری با نیکلاس کیج، باعث توجه‌های بیش‌تر و گسترده‌تر به این فیلم‌ساز واقعاً متفاوت و یکه شود. فعلاً باید منتظر بمانیم تا این فیلم جلوی دوربین برود و آماده نمایش شود.

جشنواره برلین و فیلم‌هایی از فاتح آکین، فرانسوا اوزون و...
ما هنوز در حال‌وهوای سرمست‌گونه پایان جشنواره‌های پاییزی و فصل جوایز 2018 به‌سر می‌بریم اما انگار زمانش رسیده است تا نیم‌نگاهی هم به ویترین سینمایی 2019 و مهم‌ترین جشنواره‌های ابتدای سال آینده میلادی بیندازیم. البته تا همین جا اولین جشنواره مهم سال 2019 یعنی ساندنس، بخش اعظمی از فیلم‌های حاضر در این دوره‌اش را اعلام کرده است ولی حالا نوبت جشنواره بین‌المللی فیلم برلین است که اولین اخبارش را عرضه کند و با همین چند فیلمی که تا این‌جا حضورشان در این رویداد سینمایی مهم قطعی شده است، سینمادوستان را مطمئن کند که برلین دوباره یک سال فوق‌العاده را تجربه خواهد کرد. البته می‌دانیم که در برنامه نمایش برلین از هیاهو و آثار پرسروصدایی که در کن و ونیز و تورنتو روی پرده می‌روند خبری نیست اما در هر دوره، تعدادی از بزرگ‌ترین فیلم‌های سال در این رویداد به نمایش درمی‌آیند. سال گذشته جزیره سگ‌های وس اندرسن، نگران نباش، پای پیاده زیاد دور نمی‌شودِ گاس ون سنت و مجنونِ استیون سودربرگ در بخش رقابتی حضور داشتند. در سال 2019 هم تا این‌جا دو فیلم‌ساز تحسین‌شده در رقابت اصلی حضور دارند: فاتح آکین و فرانسوا اوزون. آکین با فیلم‌های تحسین‌شده شاخ‌به‌شاخ، آستانه بهشت و سال گذشته در حال محو شدن شناخته می‌شود که آخری جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره کن را برای دیانه کروگر به ارمغان آورد و البته جایزه گلدن گلوب بهترین فیلم خارجی‌زبان را هم نصیب آکین کرد. اوزون هم در سطح جهانی با فیلم‌های موفق مختلفی مثل هشت زن (2002) و استخر (2003) شناخته می‌شود و نامی معتبر و آشنا در جشنواره‌های سراسر جهان است. به هر حال فیلم‌هایی که تا این لحظه حضورشان در برلیناله 2019 به طور رسمی اعلام شده است، از این قرارند: دستکش طلایی (فاتح آکین، محصول آلمان و فرانسه)، زمین زیر پای من (ماری کروتزِر، محصول اتریش)، به یاری خدا (فرانسوا اوزون، محصول فرانسه)، من در خانه بودم اما (آنگِلا شانِلِک، محصول آلمان و صربستان)، داستان سه خواهر (امین آلپر، محصول ترکیه، آلمان، هلند، یونان) و جُنگ شهر اشباح (دنی کوت، محصول کانادا). حضور این سه فیلم هم در بخش‌های فرعی اعلام شده است: پسر خیابان (زویا اختر، محصول هند)، برشت (هاینریش برِلوئر، محصول آلمان و اتریش) و مستند آمریکایی واترگیت (چارلز فرگوسن).

«روان‌های مرده» و تاریخ سیاه چین
سینمادوستانی که با زمانِ طولانی آثار سینمایی فیلم‌سازانی مثل بلا تار (تانگوی شیطان 432 دقیقه) و لاو دیاز (لالایی برای راز غم‌انگیز 485 دقیقه) مشکلی ندارند، احتمالاً با مستند جدید وانگ بینگ هم به مشکلی برنمی‌خورند! این مستند 495 دقیقه‌ای به نام روان‌های مرده / Dead Souls درباره کمپ‌های آموزش مجدد اواخر دهه 1950 در چین است و بدبختی و فلاکتی که در آن برهه تیره‌وتار حاکم بود؛ موضوعی که اگر تا امروز چیزی درباره آن نشنیده‌اید، این مستند می‌تواند نقطه شروع خوبی برای آشنایی شما باشد! مستند قبلی بینگ خانم فانگ نام داشت که سال گذشته در جشنواره فیلم لوکارنو روی پرده رفت و جایزه یوزپلنگ طلایی را برنده شد و البته در جشنواره سینماحقیقت سال گذشته هم به نمایش درآمد و با زمان 86 دقیقه‌ای خود، تماشاگران این رویداد داخلی را مأیوس کرد چون در این سرزمین کم‌تر نمونه‌هایی از این دست که در گونه «اسلوسینما» قرار می‌گیرند روی پرده رفته‌اند و در کل انتظار از فیلم‌های موفق حوزه جشنواره‌ها متفاوت است. ناگفته نماند که خانم فانگ در فهرست «ده فیلم برتر اکران‌نشده» سال 2017 «فیلم کامنت» هم قرار گرفت. اما وانگ بینگ با خانم فانگ بر خلاف همیشه عمل کرده بود چون او معمولاً متخصص فیلم‌های بسیار طولانی است! فیلم قبلی او با عنوان تای شی چو: غرب خط راه‌آهن (2003) که فیلم‌برداری‌اش دو سال زمان برد، حتی از روان‌های مرده هم طولانی‌تر است و 551 دقیقه زمان دارد. البته فیلم سال 2012 بینگ با نام سه خواهر که اولین نمایش جهانی‌اش را در جشنواره ونیز پشت سر گذاشت، با مدت زمانی دو ساعت و نیمه، جزو آثار کوتاه او به شمار می‌رود! روان‌های مرده که در یک بازه زمانی دوازده ساله (از 2005 تا 2017) ساخته شده، اوایل سال اولین نمایش جهانی‌اش را در جشنواره کن پشت سر گذاشت و از دیروز 14 دسامبر (23 آذر) به صورت «واقعاً» محدود در نیویورک روی پرده رفته است.

آلفونسو کوارون ساختِ «روما» را مدیون تیئری فرمو می‌داند
کوارون در نمایش ویژه‌ای برای روما در پاریس گفت که ساختِ این فیلم را تا حدی مدیون مدیر هنری جشنواره فیلم کن یعنی تیئری فرمو است که وی را ترغیب کرد به مکزیک برگردد و در آن‌جا فیلمی بسازد؛ و چه طعنه‌آمیز که خود فرمو نتوانست این فیلم را در جشنواره کن - به خاطر مشکلات پیش‌آمده در توافق با نتفلیکس - به نمایش درآورد. فرمو مشتاق انتخاب روما و رقابتش در کن بود اما به دلیل قانون جدید این رویداد سینمایی در خصوص اکران تمام فیلم‌های بخش رقابت اصلی در فرانسه، فقط توانست بخش خارج از مسابقه را به فیلم پیشنهاد دهد. در عوض، اولین نمایش جهانی روما در جشنواره ونیز رقم خورد و دست‌آخر، جایزه اصلی این رقابت یعنی شیر طلایی را برایش به ارمغان آورد؛ و حالا یکی از فیلم‌های محبوبی است که از شانس بالایی برای کسب اسکار بهترین فیلم برخوردار است. فرمو در ماه‌های اخیر درگیر مذاکره‌هایی با نتفلیکس شده است تا شاید با هم به توافقی برسند و این غول عرصه پخش مجازی و آنلاین دوباره به کن برگردد. فرمو در حال حاضر چشم به اولین نمایش جهانی مرد ایرلندی اثر جدید مارتین اسکورسیزی در جشنواره سال آینده دوخته است که نتفلیکس با صرف هزینه‌ای گزاف (بین 125 تا 150 میلیون دلار) تولید کرده و آماده بهره‌برداری است.