جمعیت 370 میلیونی کشورهای عربی و پیشرفتهای رو به گسترش اقتصادی آنها، دلیل خوبی برای جذب سرمایهها و هنرمندان خارجی به این منطقه است. اما تحلیلگران اقتصادی از این مسأله گله میکنند که چرا تا به حال این منطقه مورد توجه زیاد سرمایهگذاران و فیلمسازان قرار نگرفته است. با این حال به نظر میرسد دوران بیتوجهی به این منطقه از جهان به سر رسیده و حالا بهآرامی هنرمندان و سرمایهگذاران خارجی در حال ورود به دنیای فیلمسازی جهان عرب هستند. البته قبل از این هم تلاشهایی در این رابطه صورت گرفته است، ولی تلاشهای جدید هم جهتدارتر است و هم بیشتر از گذشته.
اهل فن میگویند سینمای کشورهای عرب با آنکه اعتبار و ظرفیت سینمای کشورهایی مثل ایران و ترکیه را ندارند، اما جای زیادی برای کار و پیشرفت دارد. این در حالی است که در طول سال تعداد زیادی فیلم سینمایی در سرزمینهای عربی تولید نمیشود و سینماهای آنها، بیشتر در اختیار فیلمهای هالیوودی و بالیوودی است. خبرهای رسیده حکایت از آن میکند که شرایط در حال تغییر است و با افزایش تولید محصولات بومی، قرار است سهم فیلمهای عربزبان در سالنهای نمایش افزایش پیدا کند. اعلام خبر سرمایهگذاری شرکت معروف آمریکایی نتفلیکس در محصولات عربزبان، با موجی از استقبال و خوشبینی همراه بوده است. این شرکت که از هجده سال پیش فعالیتهای هنریاش را آغاز کرده، به دلیل تولید مجموعههایی مثل خانهی پوشالی با بازی کوین اسپیسی شهرت دارد. نتفلیکس امیدوارست با همکاری هنرمندان بومی تعدادی فیلمنامه تولید کند که خط اصلی داستان آنها در خاورمیانه اتفاق میافتد. شروع کار این پروژهها از اوایل سال جدید میلادی خواهد بود.
تد ساراندوس مدیر نتفلیکس در این رابطه میگوید: «آنچه در سطح بینالمللی شاهد کمبود آن هستیم، فیلمنامههایی درباره زندگی معاصر در خاورمیانه است؛ این حلقهی گمشدهی سینمای امروز است. اکثر فیلمهایی که بیرون از خاورمیانه ساخته میشوند یا کارهای تاریخی هستند یا تصاویری غلوآمیز و کاریکاتورگونه از خاورمیانه. به همین دلیل است که ما از سال آینده کار روی فیلمنامههایی را شروع میکنیم که تصویری درست و امروزی از زندگی در این منطقه به دست میدهند. تأکید ما بر این است که داستاننویسان خوب و بزرگی را در منطقه پیدا کنیم که بتوانند این داستانها را تعریف کنند.»
نتفلیکس از مدتی قبل بحث و مذاکره با تهیهکنندگان بومی را شروع کرده و بهنوعی فعالیتهایش را کلید زده است. با همکاری این افراد، نتفلیکس فیلمهایی با زبان عربی و درباره مردم این منطقه و مشکلاتشان خواهد ساخت و فیلمهای انگلیسیزبان در فعالیتهایش جایی نخواهند داشت. این شرکت قصد دارد این محصولات را با زیرنویس انگلیسی در سطح جهان پخش کند. در عین حال، نتفلیکس قصد دارد امتیاز پخش بینالمللی فیلمهای عربزبانی را هم خریداری کند که خودش تولید نکرده است.
به گفتهی ساراندوس: «هدف ما معرفی سینمای خاورمیانه به تماشاگران جهان است. همین مسأله باعث میشود با بازیگران، فیلمسازان، فیلمنامهنویسان و سرمایهگذاران عربی همکاری نزدیکی داشته باشیم. ما میخواهیم این هنرمندان نهفقط برای اهالی منطقه فیلم بسازند و با آنها ارتباط برقرار کنند، بلکه با آثارشان با بقیهی مردم جهان هم حرف بزنند. این کار فرصت خوبی فراهم میکند تا صدای جهان عرب در سطح بینالمللی شنیده شود. حضور ما در منطقه این سود را هم برایمان دارد که از نزدیک با شرایط و وضعیت نمایش محصولات انگلیسیزبان آشنا میشویم و میتوانیم با مشکلاتی مثل سرقت ویدئویی فیلمها مقابله کنیم.» رسانههای گروهی کشورهای عربی در حالی از صحبتهای ساراندوس استقبال کردهاند که هنوز فیلم و پروژهی مشخصی در دستور کار نتفلیکس قرار نگرفته است. با این حال، تحلیلگران هنری در خاورمیانه عقیده دارند این صحبتها، حکایت از یک شروع تازه و خوب دارد برای سینمای نهچندان سرپا و نحیف جهان عرب.
فرسنگها دورتر از آمریکا و نتفلیکس، در هند هم شرکت مستقل فیلمسازی دریشیام خود را آمادهی حضور در بازار سینمایی خاورمیانه میکند. این شرکت هم مثل نتفلیکس اولین بار است که در تولید محصولات عربزبان همکاری میکند. از دو سال قبل که دریشیام فعالیت خود را در هند شروع کرده، فقط سه فیلم سینمایی تولید کرده است که تمام آنها جوایز معتبری از جشنوارههای کن و ساندنس گرفتهاند. همین موضوع، اهمیت حضور آن را در بازار سینمای عربزبان خاطر نشان میکند. فیلم عربزبانی که دریشیام برای شروع فعالیتش انتخاب کرده، ترکیبی بینالمللی دارد و خیلی هم عربی نیست. مهمترین نکته اینکه اولین فیلم عربیزبان شرکت را شهرام علیدی فیلمساز ایرانی کارگردانی خواهد کرد. این فیلم با نام سهضلعی جلوی دوربین میرود و دو کشور فلسطین و ترکیه لوکیشنهای اصلی آن هستند. داستان فیلم درباره زندگی یک زن شاعر فلسطینی است. تلاشهای این زن برای چاپ مجموعه اشعارش در سرزمینهای اشغالی و مشکلاتی که بر سر راهش خودنمایی میکنند، خط اصلی داستان را جلو میبرد. زن میخواهد مطمئن شود کتاب شعرش بدون سانسور چاپ میشود، ولی شرایط پیش رو حکایت از چیز دیگری دارد. کلید فیلمبرداری سهضلعی فوریهی 2016 زده میشود. مانیش موندرا مدیر شرکت دریشیام درباره فیلم میگوید: «سهضلعی سفر فیزیکی و احساسی این زن را در حالی دنبال میکند که او به دنبال برآورده کردن رؤیای همیشگیاش است. ما در شرکت فیلمسازیمان به دنبال پروژههای داستانمحوری هستیم که بتوانند ارتباطی قوی و احساسی با تماشاگران سینما برقرار کنند.»
موندرا تأکید میکند که علیدی همان فیلمسازی است که دنبالش بودهاند. این فیلمساز ایرانی با اولین ساختهی سینمایی خود زمزمه با باد در سال 2009 توانست در جشنوارههای بینالمللی موفقیتهایی کسب کند. این فیلم درباره یک کارمند رادیوی سنوسالدار است که تلاش میکند در دههی هشتاد میلادی خانوادههای کردستان جنگزده را بههم پیوند دهد. رسانههای گروهی دنیای عرب هنوز واکنشی نسبت به انتخاب این فیلمساز برای کارگردانی درامی عربزبان نشان ندادهاند و بعید به نظر میرسد که نسبت به آن، موضعی منفی داشته باشند.