ماهنامه سینمائی فیلم

جشنواره ونیز؛ از یک افتتاحیه حماسی تا یک دورخیز اسکاری دیگر!
در شرایطی که دیمیئن شزل در اتاق تدوین حسابی مشغول کار روی اثر حماسی/ فضایی جدیدش با عنوان اولین انسان است، حالا باید کارش را به موقع تمام کند چون به عنوان فیلم افتتاحیه هفتادوپنجمین جشنواره بین‌المللی ونیز انتخاب شده است که از 29 اوت تا 8 سپتامبر (7 تا 17 شهریور) برگزار خواهد شد. لالا لند موزیکال تحسین‌شده شزل هم در سال 2016 جشنواره ونیز را افتتاح کرد و در نهایت شش جایزه اسکار از جمله تندیس طلایی بهترین کارگردانی را برنده شد. اولین انسان که در آن راین گاسلینگ در نقش نیل آرمسترانگ بازی کرده است درباره آماده‌سازی این فضانورد برای مأموریت - در آن زمان غیرممکنِ - نشستن بر سطح ماه در سال 1969 و پیاده‌روی تاریخی وی است. کلر فوی، کایل چندلر، جیسن کلارک، کوری استال، سایرن هایندز، کریستوفر ابوت و پاتریک فیوجیت از دیگر بازیگران فیلم هستند. جشنواره ونیز سال گذشته با کوچک‌سازی به کارگردانی الکساندر پین افتتاح شد و بردمن، جاذبه و قوی سیاه از دیگر فیلم‌های افتتاحیه سال‌های اخیرند. گیرمو دل تورو رییس هیأت داوران این دوره از ونیز است که سال گذشته اولین نمایش و موفقیت جهانی فیلمش شکل آب در ونیز رقم خورد و دست‌آخر چهار جایزه اسکار از جمله بهترین فیلم را به دست آورد.

ما در هفته گذشته حضور چند فیلم دیگر نیز در جشنواره ونیز تأیید شد، از جمله روما به کارگردانی آلفونسو کوارون که ابتدا قرار بود در بخش مسابقه جشنواره کن به نمایش درآید ولی به خاطر اختلافات نتفلیکس و مسئولان کن از دور رقابت خارج شد. به هر حال اثر جدید کوارون بعد از جاذبه، حضور جشنواره‌ای پررنگی خواهد داشت و از حالا برنامه نمایشش در جشنواره‌های تورنتو، تلیوراید و نیویورک هم چیده شده است؛ چون بی‌تردید یکی از کنجکاوی‌برانگیزترین فیلم‌های امسال است. موزیکال رمانتیک ستاره‌ای متولد می‌شود که اولین تجربه بردلی کوپر در مقام کارگردان هم هست (و دست‌کم خودش بی‌اندازه نسبت به آن هیجان‌زده است! و البته پیش‌بینی می‌شود که واقعاً یکی از مهم‌ترین آثار سال 2018 و فصل جوایز و اسکار باشد) دیگر فیلمی است که اولین نمایشش را در ونیز پشت سر خواهد گذاشت. این فیلم با بازی‌های کوپر، لیدی گاگا، سم الیوت و... بازسازی فیلمی به همین نام محصول 1937 است که برای سومین بار پس از سال‌های 1954 و 1976 بازسازی می‌شود!

اما این فیلم‌ها تنها آثاری نیستند که در ونیز به نمایش درمی‌آیند و به احتمال قوی در فصل جوایز و به‌خصوص مراسم اسکار پیش رو، حرف‌های زیادی برای گفتن دارند. بازسازی سوسپیریا به کارگردانی لوکا گوادانینو و اولین فیلم انگلیسی‌زبان کارنامه ژاک اودیار با عنوان برادران سیسترز با بازی‌های واکین فینیکس و جیک جیلنهال دیگر برنامه‌های این دوره ونیز هستند. جالب این‌که گوادانینو و ستاره فیلم جدیدش داکوتا جانسن هم در سال 2015 برای اولین نمایش جهانی یک نمایش بزرگ‌تر در ونیز حاضر بودند و جاذبه هم فصل جوایزش را با اولین نمایش در ونیز 2013 آغاز کرد و در ادامه اسکار بهترین کارگردان را برنده شد. سوسپیریای آمازون یکی از دو عنوانی است که این کمپانی بزرگ عرصه پخش مجازی و آنلاین به ونیز می‌آورد. پسر زیبا اولین فیلم انگلیسی‌زبان فیلم‌ساز بلژیکی فیلیکس فون گرونینگن هم در راه این رویداد سینمایی بزرگ است؛ فیلمی که به خاطر بازی‌های استیو کارل و تیموتی شلمی که در قالب یک پدر و پسر ظاهر شده‌اند و با اعتیاد به شیشه پسر دست به گریبان‌اند، احتمالاً در اسکار مطرح خواهد شد. اما نتفلیکس بجز روما با جدیدترین فیلم پل گرینگرس نروژ هم در ونیز حضور خواهد داشت؛ فیلمی درباره حمله تروریستی سال 2011 در اُسلو و جزیره اوتویا که به مرگ 77 نفر انجامید. دیگر فیلمی که جشنواره کن را از دست داد و احتمالاً در ونیز به نمایش درمی‌آید، درام تاریخی پیترلو اثر مایک لی است.

شیامالان و اولین تصاویر جهان مشترک «شکست‌ناپذیر/ شکاف»
در دنیایی که همه شخصیت‌های محبوب کتاب‌های مصور به‌ترتیب در جهان‌های سینمایی یکدیگر ظاهر می‌شوند، آیا اصلاً به این فکر کرده بودید که ام. نایت شیامالان هم به چنین اتفاقی درباره شخصیت‌ها و جهان‌های داستانی فیلم‌هایش فکر کند؟ به طور طبیعی نه، اما حالا باید خودمان را برای فیلم جدیدی از این کارگردان با نام شیشه آماده کنیم که دنباله‌ای بر فیلم موفق شکست‌ناپذیر (2000) است که داستانش با شکاف (2016) ترکیب می‌شود. در حالی که شخصیت دیوید دان از شکست‌ناپذیر کاپیتان آمریکای بعدی نخواهد بود، به نظر می‌رسد شیامالان جهان سینمایی مستقل/ ترسناک خودش را با این ابرقهرمان ویژه خودش خواهد ساخت. او در گفت‌وگوی تازه‌ای با «انترتینمنت ویکلی» گفته است: «هجده سال پیش این سؤال را از خودم پرسیدم که چه می‌شد اگر کتاب‌های مصور بر اساس واقعیت نوشته می‌شدند؟ پس سعی کردم با شخصیت دیوید دان داستان ابرقهرمان‌ها را در دنیای واقعی روایت کنم... دو سال پیش هم ایده غریب دیگری به ذهنم رسید: چه می‌شود اگر دردها و اختلال‌هایی که هر کسی در جامعه فکر می‌کند کسی را به آدم بدی تبدیل می‌کنند، در اصل موهبت‌هایی باشند که به او داده شده‌اند؟ و این طور شد که ایده داستانی آنارشیستی خلق شد که می‌توانست خوب یا بد باشد.» در هر صورت شیشه درباره مأمور امنیتی دیوید دان است که از توانایی‌های فراطبیعی‌اش برای ردیابی کوین وِندِل کرام استفاده می‌کند، مردی آشفته که 23 شخصیت متفاوت دارد. ساموئل ال. جکسن، بروس ویلیس و جیمز مک‌آوی نقش‌های خود در فیلم‌های شکست‌ناپذیر و شکاف را در این فیلم جدید تکرار کرده‌اند. شیشه از 18 ژانویه 2019 (28 دی) روی پرده سینماها می‌رود.

«راز حیاتیِ» استنلی کوبریک کشف شد!
باورش سخت است اما استنلی کوبریک بزرگ در طول فعالیت‌هایش فقط سیزده فیلم ساخته است. با این وجود، هفته گذشته خبر رسید که پس از مجموعه‌ای جالب از اتفاق‌ها، مورخی یک فیلم‌نامه گم‌شده و طولانی از کوبریک را پیدا کرده است که شاید روزی فیلم جدیدی بر اساس آن ساخته شود. به گزارش «گاردیئن» نِیتِن اِیبرمز که استاد دانشگاه است و متخصص سینمای کوبریک، فیلم‌نامه کامل‌شده‌ای را پیدا کرده است با نام «راز حیاتی»/ Burning Secret که کوبریک آن را با همکاری کالدر ویلینگهم نوشت ولی هرگز به تولید نرسید. این فیلم‌نامه در سال 1956 نوشته شد اما ظاهراً توسط کمپانی «مترو گولدوین مِیِر» بایگانی شد؛‌ آن هم به دلیلی که هرگز به صورت رسمی تأیید نشد. طبق انتظار، ایبرامز از کشف این فیلم‌نامه غافلگیر شده و چنین گفته است: «باور نمی‌کنم. خیلی هیجان‌انگیز است. همه باور داشتند که این فیلم‌نامه مفقود شده است.» این پژوهشگر، فیلم‌نامه را در جریان انجام تحقیقاتی برای کتاب جدیدی کشف کرد که به آخرین فیلم کوبریک یعنی چشمان باز بسته (1999) می‌پردازد. طبق حرف‌های او، فیلم‌نامه در مالکیت پسر یکی از همکاران کوبریک است. «راز حیاتی» بر اساس رمان کوتاهی از اشتفان تسوایک که در سال 1913 منتشر شد، شکل گرفته است و داستان پسری است که با مردی دوست می‌شود که از رابطه‌شان برای اغوای مادر پسر استفاده می‌کند. ایبرامز درباره فیلم‌نامه می‌افزاید: «طرفداران کوبریک می‌دانند که او می‌خواست این فیلم را بسازد اما هیچ‌کس تصورش را نمی‌کرد که این فیلم‌نامه به طور کامل نوشته شده باشد؛ و ما حالا نسخه‌ای کامل از آن را در اختیار داریم... در «راز حیاتی» شخصیت اصلی با پسری دوست می‌شود تا مادرش را به دست بیاورد؛ به‌نوعی مثل لولیتا که مردی با مادر ازدواج می‌کند تا به دختر برسد. فکر می‌کنم در سال 1956 و بر اساس نظام‌نامه تولیدی که وجود داشت، نمی‌شد چنین فیلمی را جلوی دوربین برد اما در 1962 کوبریک موفق شد لولیتا را بسازد.» داستان اصلی در اتریش روی می‌دهد اما ایبرامز می‌گوید: «کوبریک داستان را به‌روزرسانی کرده و آن را در آمریکای معاصر و با نام‌های آمریکایی بازنویسی کرده است.» حالا مسأله اصلی این است که با این فیلم‌نامه چه کاری انجام خواهد شد و چه کسی و چه زمانی یکی از فیلم‌سازان معاصر فیلمی را بر اساس آن می‌سازد. آیا این فیلم‌نامه منتشر نخواهد شد و فقط چند نفر آن را خواهند دید؟ آیا به صورت یک کتاب چاپ می‌شود؟ یا شاید هم استودیویی وارد عمل شود و فیلمی را تولید کند که کوبریک هرگز نتوانست؟ هیچ‌کس از آینده خبر ندارد اما در این شکی نیست که یک فیلم‌نامه کامل از استنلی کوبریک فقید وجود دارد و این اخبار فوق‌العاده‌ای برای طرفداران این فیلم‌ساز است.

دیزنی در آستانه سلطه بر گیشه و هالیوود
کمپانی «دیزنی» می‌خواهد با مبلغی بیش از 71 میلیارد دلار بخش اعظمی از کمپانی «فاکس قرن بیستم» را بخرد و حتی فرنچایزهای آواتار، ددپول و افراد ایکس هم بخشی از این قرارداد هستند. اگر این قرارداد و حق مالکیت نهایی شود، طبق آمار و ارقامی که در گزارش «سی‌ان‌ان» ارائه شده است، دیزنی کنترل کامل چهل درصد از گیشه را به دست می‌آورد. این اتفاق برای طرفدارانی یک خبر خوب به حساب می‌آید که دوست دارند وولوِرین را در فیلمی از مارول ببینند اما دیگران این خبر را به فال نیک نمی‌گیرند. کارشناسی به نام بارتن کراکِت در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان گفته است که «سهم دیزنی در بازار سینماهای آمریکای شمالی بسیار چشم‌گیر شده است و این موضوع به آن‌ها کنترل خیلی زیادی در خصوص تأمین محصولات سینمایی می‌دهد. این اتفاقی است که در دنیایی رخ می‌دهد که یک استودیو مثل دیزنی به موفقیت‌های بزرگ‌تر از حد معمول دست می‌یابد و دائم سرمایه‌اش را افزایش می‌دهد و سایر استودیوها مدام باید در تولید فیلم‌ها به‌اصطلاح دست به عصا عمل کنند تا وضع‌شان بدتر از قبل نشود.» جالب است که در دو دهه اخیر دیزنی هر شش سال یک بار دست به خریدهای بزرگی زده است که روند سودآوری و افزایش سرمایه‌اش را به طور تصاعدی بالا برده‌اند؛ این کمپانی در سال 2006 با قراردادی به مبلغ هفت میلیارد و چهارصد میلیون دلار، کمپانی «پیکسار» را خرید و در 2012 با پرداخت دو میلیارد و دویست میلیون دلار «لوکاس‌فیلم» را به دست آورد. کراکت در ادامه می‌افزاید: «اگر اهالی دیزنی به افزایش سهم خود از گیشه‌های داخلی ادامه دهند، بی‌تردید روزی به وال‌مارتِ هالیوود بدل خواهند شد.» جف باک تحلیل‌گر ارشد گیشه در «اِگزی‌بیتِر ریلِیشِنس» هم می‌گوید: «اگر یک استودیوی بزرگ ناگهان ناپدید شود، صاحبان سینما حسابی به دردسر می‌افتند.» در هر صورت باید منتظر ماند و دید که سهام‌داران فاکس روز 27 ژوییه (5 مرداد) به این اتفاق رأی می‌دهند یا نه.