نقدی بر فیلم زن و بچه

پشت صحنه فیلم زن و بچه ساخته سعید روستایی

زن و بچه، چهارمین ساخته‌ سعید روستایی، همچون آثار پیشین او بار دیگر به سراغ معضلات اجتماعی می‌رود. مخاطب پیش از آغاز فیلم کمابیش انتظار دارد با داستان سقوط و رنج یک خانواده مواجه شود؛ انتظاری که این‌بار نیز برآورده می‌شود. روایت فیلم درباره‌ پرستاری است که پس از سکته‌ شوهرش در پی باختن تمام سرمایه‌اش در بورس، همراه فرزندانش درگیر بحرانی نفس‌گیر می‌شود.
هرچند بستر اولیه‌ مشکلات این خانواده برای تماشاگر قابل پذیرش است، اما با پیشروی داستان، بعضی از اتفاقات از دایره‌ باورپذیری خارج می‌شوند و درک آن‌ها برای مخاطب دشوار می‌‌شود. روستایی با همین تمهیدات، تلاش دارد نشان دهد که بدبختی‌های یک خانواده می‌تواند بی‌پایان باشد.
ریشه‌ اصلی بحران از مرگ پدر خانواده آغاز می‌شود؛ جایی که نبود او باعث می‌شود پسر نوجوان خانواده، بدون نظارت و کنترل، به سمت قمار و سیگار کشیده شود. اگر پدر زنده می‌بود، مادر مجبور نمی‌شد زندگی‌اش را یکسره وقف کار و تأمین هزینه‌ها کند و خواهرش را برای حل مشکلات مدرسه به تنهایی روانه سازد.

از میان شخصیت‌ها، علیار، پسر بازیگوش خانواده بیش از همه در خاطر می‌ماند. او با شیطنت‌های نوجوانانه‌اش، پیش از آن‌که مخاطب به‌طور کامل درگیر خط داستان شود، توجه را به خود جلب می‌کند. سعید روستایی توانسته بازی بسیار روانی از او بگیرد و این کشف یک بازیگر نوجوان مستعد، دستاورد ارزشمندی برای سینمای ایران به شمار می‌رود. در میان دیگر بازیگران، پریناز ایزدیار در نقش پرستاری بیوه ظاهر می‌شود؛ زنی که از یک‌سو باید با مشکلات پسرش دست‌ و پنجه نرم کند و از سوی دیگر، خاستگار سمجی را پنهانی تحمل کند تا فرزندانش از حضور او مطلع نشوند. بازی او اگرچه خیره‌کننده نیست، اما قابل قبول ارزیابی می‌شود.
پیمان معادی اما این‌بار در نقش شخصیتی منفی ظاهر شده است؛ راننده‌ آمبولانسی که با خرید و فروش بیمار و اجاره دادن فضای آمبولانس به خانواده‌ها به‌دنبال سودجویی است. با این‌ حال، نقطه‌ای که نقش او را به‌شدت منفور و البته داستان را کمی غیرقابل‌باور می‌کند، تغییر ناگهانی علاقه‌اش در جلسه‌ خواستگاری است؛ جایی که از خواهر شخصیت اصلی خوشش می‌آید و با او ازدواج می‌کند.
در مجموع، زن و بچه با وجود تمام ضعف‌های روایی و لحظات غیرقابل باور، تلاش دیگری از سعید روستایی برای بازنمایی یک معضل اجتماعی است. با این‌حال، این فیلم در مقایسه با آثار پیشین او چون ابد و یک روز، متری شیش و نیم و برادران لیلا، اثری ضعیف‌تر و کم‌رمق‌تر به نظر می‌رسد.

[ماهنامه فیلم]