نگاهی به فیلم در آغوش درخت

نمایی از فیلم در آغوش درخت

در میان آثار کمدی بی‌محتوا و پرفروش این روزهای سینما شاید وجود فیلمی اجتماعی و تأثیرگذار مانند در آغوش درخت غنیمتی برای سینمای ایران باشد. این فیلم اولین ساخته بابک لطفی خواجه پاشا در چهل و یکمین دوره جشنواره بین المللی فیلم فجر به نمایش در آمد که توانسته بود هم نظر منتقدان را به خود جلب کند و همچنین جوایزی را نیز نصیب خود کند. در واقع فیلم با هدف قرار دادن محور خانواده و پیامدهای منفی معضل طلاق، بار دیگر مسئله جدایی زوجین و اثرات مخرب آن را بر کودکان بازنمایی می‌کند.

در طی سالیان حیات سینما در ایران در فیلم‌های مختلف چه در قبل و چه در بعد از انقلاب به بحران‌های ناشی از جدایی والدین که گریبانگیر فرزندان نیز می‌شود از زوایای مختلف پرداخته شده است. تهمینه میلانی در سال ۱۳۶۸ به طور مستقیم با ساخت فیلم بچه‌های طلاق به سراغ این مسئله می‌رود و در فیلم‌ها و سریال‌های زیادی نیز به این موضوع تا به حال توسط فیلمسازان پرداخته شده است. اما فیلم در آغوش درخت به بحران پیچیده زندگی فرید و کیمیا که از ازدواجشان ۱۲ سال می‌گذرد می‌پردازد. این زوج با تصمیم خودخواهانه و غلطشان متوجه از بین رفتن دنیای ساده و مهربان و زیبای دو فرزند خود نیستند تا اینکه یک اتفاق آن‌ها را از این تصمیم منصرف می‌کند.

فیلم به لحاظ بصری با استفاده از تصاویری از طبیعت زیبای ارومیه که زادگاه فیلمساز نیز هست توانسته است از منظر زیبا شناسی و حس همذات پنداری مخاطب و ارتباط موضوع گامی مؤثر برداشته و با ایجاد فضایی رئال در بیان مطلب و نتیجه گیری، موفق عمل کند.

بابک لطفی خواجه پاشا که سابقه بازیگری در فیلم‌های خورشید مجید مجیدی و قصر شیرین و چند سریال در شبکه استانی آذربایجان غربی را داشته و همچنین به عنوان دستیار کارگردان نیز با مجید مجیدی در فیلم «محمد» همکاری داشته است در اولین فیلمش تا حدی تحت تأثیر سینمای مجیدی و رضا میرکریمی قرارگرفته است. خواجه پاشا با ساخت دومین فیلمش «آبی روشن» مسیر دیگری را طی کرد و به نوعی به سمت و سوی سفارشی‌سازی سوق داده شده است. شاید اگر فیلم آبی روشن فیلم اول او بود و بعد از آن آغوش درخت را می‌ساخت امید آن می‌رفت که سینمای ایران فیلمسازی دغدغه‌مند و خلاق را در سینمای اجتماعی شاهد باشد.

وی در فضایی دراماتیک و حزن آلود با هدف قرار دادن محور خانواده و تلاش برای تحکیم خانواده و ایجاد حس همبستگی گامی رو به جلو را برداشته است. کیمیا (مارال بنی آدم) با گذشته‌ای که از همسرش فرید (جواد قامتی) پنهان داشته و با فوبیای فاصله، سال‌ها در رنج به سر برده است با گم شدن فرزندش، به همراه همسرش به دل رودخانه می‌زنند و عاطفه مادری و مهربانی پدر در یک مسیر قرار می‌گیرند و برای پیدا کردن فرزندشان یکدل و متحد می‌شوند. فیلم در آغوش درخت در عین سادگی و بدون هیچ ادعایی سعی در تزریق امید در خانواده دارد.

سکانس‌های پایانی فیلم مانند لالایی پیرزن برای کودک، تکان دادن درخت توت، همگی اشاره‌ای درست به تلنگر و تکانی است به والدین که باید در مواقع بحرانی برای تصمیم گیری‌های خود، نگاه درستی داشته باشند و به تبعات تصمیم‌شان بیشتر بي‌انديشند. فیلمساز با پرداختی درست به موضوع جدایی والدین سعی بر آن داشته تا آسیب‌های اجتماعي ناشی از طلاق را که فرزندان خانواده و جامعه متحمّل می‌شوند را به درستی نشان دهد. فیلمساز با فیلم خود در جهت ستایش خانواده کوشیده است تا با خلق داستانی دراماتیک، روابطی از وابستگی دو برادر را در یک خانواده که والدینشان در آستانه جدایی هستند را به نمایش بگذارد که این وابستگی مانع جدایی والدین آن‌ها می‌شود.

آنچه که فیلم در آغوش درخت را به اثری شاخص بدل کرده است فیلمنامه‌ای منسجم از روایت درست داستان و بازی‌های کنترل شده بازیگران فیلم توسط کارگردان که این فیلم را به اثری قابل باور و تأثیرگذار درآورده است.خواجه پاشا به روابط برادری طاها و علیسان با درکی عمیق از دنیای کودکانه آن‌ها پرداخته است و در واقع فرار آن‌ها با هم دلیلی است بر پیوند محبت و عاطفه این دو که در نهایت منجر به آشتی و عدم جدایی والدینشان می‌شود.

[ماهنامه فیلم]