ماهنامه سینمائی فیلم

قواعد بازی

میز خبر: نگاهی به تازه‌ترین رویدادهای سینمای جهان

گردآوری و ترجمه رضا حسینی

نجات سرباز راین

استیون اسپیلبرگ نگران «نجات سرباز راین» بود!
دهمین فیلم فهرستِ «صد فیلم الهام‌بخش تاریخ سینما»ی انستیتو فیلم آمریکا، هشتمین فیلم این انستیتو از ده فیلم برتر ژانر حماسی در سال 2008، یکی از محبوب‌ترین فیلم‌های کوئنتین تارانتینو، یکی از برترین فیلم‌های جنگی فهرست‌های مختلف و بیست‌ونهمین فیلم در فهرست 250 اثر سینمایی برتری که کاربران سایت IMDb رأی داده‌اند و برنده پنج جایزه اسکار از جمله بهترین کارگردان برای استیون اسپیلبرگ. همین بس که بگوییم نجات سرباز راین نمادی از فرهنگ عامه بود و همچنان هست. تقریباً بیست سال پس از نمایش عمومی فیلم در 24 ژوییه 1998 سبک احشایی آن هنوز الهام‌بخش فیلم‌های جنگی روز است. اما جالب است به این بهانه بدانید که اسپیلبرگ زمانی فکر می‌کرد ممکن است کسی به تماشای فیلمش در سینماها نرود! او در گفت‌وگوی تازه‌ای با «لس‌آنجلس تایمز» چنین توضیح داده است: «من انتظار موفقیت فیلم را نداشتم. در اولین نمایش‌ها بعضی از نزدیکانم گفتند که فیلم بیش از حد خشنی ساخته‌ام. من هم می‌ترسیدم که حتی یک نفر هم به تماشای فیلم نرود چون نظرهای شفاهی به‌سرعت و در همان 25 دقیقه اول، کار خودشان را می‌کنند و همه جا پخش می‌شوند.» اما صحنه‌هایی مانند ورود آمریکایی‌ها به ساحل اوماها و محاصره دهکده فرانسوی است که فیلم‌هایی مانند میهن‌پرست، سقوط بلک هاک، نامه‌هایی از ایوو جیما، خشم، ستیغ هک‌سا و دانکرک را تحت تأثیر قرار داده است. اما نجات سرباز راین از آن فیلم‌های دلی اسپیلبرگ است: «جنگ جهانی دوم را انتخاب کردم چون وقتی بزرگ می‌شدم یکی از سوژه‌های گفت‌وگو در خانواده ما بود. والدینم درباره هولوکاست و جنگ جهانی دوم صحبت می‌کردند و من با شنیدن چنین صحبت‌هایی بزرگ شدم. پدرم یک کهنه سرباز است و به لطف خدا هنوز در کنار ما زندگی می‌کند و 101 ساله است. او از 1942 تا 1945 در نیروی هوایی خدمت می‌کرد.» از این رو تعجبی باقی نمی‌ماند که چرا اغلب فیلم‌های اسپیلبرگ با جزییات به این دوران می‌پردازند؛ و البته که بجز فهرست شیندلر که تندیس طلایی بهترین فیلم را هم برنده شد، نجات سرباز راین بهترین فیلم این فیلم‌ساز بزرگ درباره دوران جنگ جهانی دوم است.

نتفلیکس؛ بازنده کن، فاتح ونیز!
کمپانی عرضه و پخش «نتفلیکس» در فصل بهار درگیر مناقشه تمام‌وکمالی با جشنواره فیلم کن شد. نتفلیکس تولیدهای اریژینال خود را حتی بدون اکران‌های ویژه یا پخش در خاک فرانسه هم فیلم می‌داند و اهالی کن می‌گویند قانون، قانون است و آثار این سرویس پخش مجازی، نمی‌توانند در این رقابت حضور داشته باشند. خلاصه این‌که نتفلیکس و کن نتوانستند توافق کنند و در نهایت فیلم‌های نتفلیکس به معتبرترین رویداد سینمایی جهان راه پیدا نکردند. در آن زمان نتفلیکس شکست‌خورده اصلی به نظر می‌رسید و در محافل سینمایی این سؤال رونق پیدا کرد که آیا آن‌ها از دشمنی‌شان با کن تأسف خواهند خورد یا نه. اما حالا که چند ماه از آن اتفاق‌ها می‌گذرد و هفته گذشته جشنواره فیلم ونیز (قدیمی‌ترین جشنواره جهان و یکی از سه‌تای اصلی در کنار کن و برلین) فهرست آثار بخش مسابقه و... را اعلام کرد، این طور به نظر می‌آید که نتفلیکس که بازنده نبرد کن به حساب می‌آمد در نهایت و با عرض اندامی چشم‌گیر در ونیز، برنده جنگ جشنواره‌ای خود بوده است. وقتی رییس جشنواره ونیز آلبرتو باربرا اسامی فیلم‌های این دوره را اعلام کرد، این موضوع برملا شد که نه‌فقط یکی از قوی‌ترین دوره‌ها در تاریخ ونیز برگزار خواهد شد بلکه در تاریخ تمامی جشنواره‌های سینمایی هم می‌تواند دست‌کم یکی از برترین‌ها باشد؛ فهرستی از فیلم‌ها که بعضی از مهم‌ترین مدعیان فصل جوایز و اسکار پیش رو و همین طور فیلم‌های خارجی مطرح را در خود جای داده است و البته که نتفلیکس در تولید و عرضه بعضی از آن‌ها سهم اساسی دارد. از آثاری که نتفلیکس به کن عرضه کرد و این جشنواره فرانسوی آن‌ها را رد کرد و حالا در ونیز اولین نمایش جهانی‌شان را تجربه خواهند کرد می‌توان به رُم (آلفونسو کوارون)، 22 ژوییه (پل گرین‌گرس) و دیگر سوی باد (اورسن ولز) اشاره کرد؛ فیلم‌های مهمی که ونیز با آغوش باز پذیرای آن‌ها شده است. اما نظر آلبرتو باربرا در این خصوص چیست و او درباره تغییر و تحولی که به‌واسطه کمپانی‌هایی مانند نتفلیکس به وجود آمده است چه فکری می‌کند؟ رییس جشنواره ونیز در گفت‌وگوی تازه‌ای با «رویترز» چنین توضیح داده است: «ما باید به توافق برسیم... و واقعیت‌های جدید تولید را بپذیریم. ما نمی‌توانیم این واقعیت‌ها را نادیده بگیریم و وانمود کنیم که وجود ندارند.» قانون کن (که در سال 2017 آن را ندید گرفتند و در 2018 الزامی دانستند) این است که هر فیلمی که برای بخش رقابتی جشنواره کن انتخاب می‌شود باید در فرانسه روی پرده سینماها برود؛ و در ضمن، قانون دیگری هم هست که می‌گوید فیلمی که در فرانسه اکران می‌شود 36 ماه بعد می‌تواند از طریق یک سرویس پخش مجازی و آنلاین پخش شود؛ به این ترتیب می‌بینید که چرا نتفلیکس در ورود به کن دچار تردید شده بود. ایتالیا چنین قوانینی ندارد و با پخش فیلم‌ها از سرویسی مثل نتفلیکس هم مشکل ندارد. بنابراین حالا نوبت مسئولان و بانیان جشنواره کن است که با خودشان در این باره فکر کنند که آیا حرکت اشتباهی انجام داده‌اند یا نه. نتفلیکس با کن یا بدون کن با موفقیت به راهش ادامه می‌دهد و در آینده این طور به نظر می‌رسد که کن بیش‌تر به نتفلیکس نیاز دارد تا نتفلیکس به کن.

«بازی تاج‌وتخت» و مجموعه‌های فرعی‌ که هرگز ساخته نمی‌شوند!
بازی تاج‌وتخت محصول شبکه «اچ‌بی‌او»، یکی از محبوب‌ترین سریال‌های تلویزیونی تاریخ این رسانه است و تا امروز میلیون‌ها میلیون دلار پول نصیب سازندگانش کرده و چند دوجین جایزه امی و انبوهی تحسین و تمجید را برای آن‌ها به ارمغان آورده است. از این رو ماه‌ها بود که علاقه‌مندان و نویسندگان تلویزیونی ذهن‌شان درگیر این سؤال بود که فصل هشتم و آخر این مجموعه چه زمانی پخش خواهد شد؟ اما طبق جدیدترین اخبار، نیمه اول سال آینده میلادی به عنوان زمان نخستین نمایش فصل پایانی بازی تاج‌وتخت در نظر گرفته شده است. اما خبر بد درباره جهان داستانی این مجموعه محبوب این است که تمام پروژه‌های فرعی که قرار بود بر اساس این سریال تولید شوند، کنار گذاشته شدند. همین چند وقت پیش بود که اعلام شد چراغ سبز تولید قسمت پایلوت مجموعه‌ای به عنوان سرآغاز بر بازی تاج‌وتخت داده شده است که جین گولدمن (همکار همیشگی متیو وان فیلم‌ساز که فیلم‌نامه‌هایی چون افراد ایکس: رده اول، بزن‌بهادر و... را نوشته است) و جرج آر. آر. مارتین، خالق GOT، آن را می‌سازند. اما حالا به گزارش «ددلاین»، چهار پروژه دیگری که در دست پرداخت بودند هرگز جلوی دوربین نخواهند رفت. در واقع «اچ‌بی‌او» چند فیلم‌نامه و ایده را هم‌زمان برای رساندن به تولید پیش می‌برد تا این‌که بتواند مدت کوتاهی بعد از پایان نمایش فصل آخر بازی تاج‌وتخت آن‌ها را عرضه کند که با اخبار جدید فقط یکی از آن‌ها به تولید می‌رسد و در صورت کسب موفقیت و بسته به شرایط، تولیدش ادامه پیدا خواهد کرد. اگر جزو علاقه‌مندانی هستید که دوست دارند بیش‌تر درباره آن‌چه بدانند که از دست‌شان رفته است باید گفت که چهار مجموعه لغوشده را قرار بود این هنرمندان کار کنند: مکس بورنستاینِ نویسنده که جنگ جهانی زد را در کارنامه دارد، براین هلگلند نویسنده و کارگردان که فیلم‌نامه‌های محرمانه لس‌آنجلس و میستیک ریور را نوشته است، کارلی رِی که با همکاری در نگارش فیلم‌نامه‌های مجموعه‌های محبوب مد مِن و بقایا شناخته می‌شود و براین کوگمن تهیه‌کننده و نویسنده تلویزیونی که با ده قسمت فصل اول بازی تاج‌وتخت شناخته می‌شود. با این حال بعید است که مجموعه گولدمن/ مارتین هم تا پیش از سال 2020 آماده نمایش شود اما هدف این است که تولید آن از 2019 آغاز شود.

مستند تحسین‌شده «ماکالا» بالأخره اکران می‌شود!
سال گذشته در بخش هفته منتقدان جشنواره فیلم کن، مستند مسحورکننده‌ای از امانوئل گراس با نام ماکالا روی پرده رفت که نه‌فقط به خاطر کسب جایزه بزرگ و جایزه چشم طلایی بهترین مستند در کانون توجه جهانی قرار گرفت بلکه اولین مستندی بود که در این بخش جنبی جشنواره رقابت می‌کرد و به چنین موفقیتی هم دست پیدا کرده است. با تمام این حرف‌ها بیش از یک سال بود که خبری از اکران ماکالا نبود تا این‌که هفته گذشته خبر رسید کمپانی «کینو لوربر» از 24 اوت (2 شهریور) این مستند تحسین‌شده و دیدنی را اکران خواهد کرد (این فیلم سال گذشته در جشنواره «سینماحقیقت» روی پرده رفت). به هر حال اولین پیش‌پرده (تریلر) فیلم و نخستین پوستر آن هم به‌تازگی در فضای مجازی منتشر شده است. در خلاصه داستان رسمی ماکالا چنین آمده است: «مرد 28ساله‌ای به نام کابویتا کاسونگو که با همسرش لیدی و دخترانش در کنگو زندگی می‌کند، در رؤیای خریدن یک قواره زمین و ساختن خانه‌ای برای خانواده‌اش به‌سر می‌برد. در این خصوص او روی فروش زغال‌های چوبی حساب باز کرده است که آن‌ها را از طریق قطع درختان و ساختن کوره مخصوص به دست می‌آورد. او بارهای زغالش را بر دوچرخه‌ای قرار می‌دهد و با پای پیاده سفری چهار روزه و سی مایلی را آغاز می‌کند تا پس از عبور از تمام موانع و خطرها بتواند زغال‌هایش را در بازار به فروش برساند.»