نوروز امسال با بصرفه‌ترین سیم‌کار کشور

سینمای جهان » چشم‌انداز1397/04/10


«پرنس چارمزِ» ‌هالیوود در خاورمیانه!

بجز هالیوود و بالیوود، چینی‌ها نیز به بازار عربستان چشم دوخته‌اند

کیکاوس زیاری
بلک پنتر

 

برخی رسانه‌های عربی مدتی است از اصلاحات ولیعهد عربستان به عنوان انقلابی در سینمای جهان عرب اسم می‌برند. آیا واقعاً چنین است؟ آیا تحولاتی که اخیراً در کشور عربستان رخ داده و بازگشایی سالن‌های سینما و تلاش برای تولید محصولات تازه سینمایی به معنی انقلابی در سطح منطقه و سینمای کل جهان عرب است؟

منتقدان می‌گویند محمدبن سلمان «پرنس چارمز» ‌هالیوود در منطقه نیست! واقعیت‌ها هم چنین نمی‌گوید. شاید دلارهای نفتی کلان و بادآورده عربستان زبان آمریکایی‌ها را به تحسین وادارد، اما واقعیت صنعت سینما در جهان عرب موضوع دیگری است که با شعار و تعریف هویت پیدا نمی‌کند. عربستان در حالی تلاش دارد به کمک موقعیت مالی خود نقش سردمدار حرکت در زمینه سینمای جهان عرب را بازی کند که هنوز بسیاری از کشورهای مسلمان در رابطه با ادعای پرچمداری سیاسی این کشور در بین جهان اسلام ابراز تردید می‌کنند. با این حال، برخی رسانه‌های سینمایی غربی پیش‌بینی می‌کنند در صورت عملی شدن تصمیمات ولیعهد عربستان، امکان رشد یک بازار سالانه یک میلیارد دلاری در عربستان وجود دارد!

محمدبن سلمان در سفر آمریکایی ماه قبلش با اهالی هالیوود دیدار کرد و وعده‌های زیادی به آن‌ها داد. به صورت طبیعی، طرف هالیوودی از پیدا شدن سروکله پول و سرمایه استقبال و تعریف‌هایی هم از آن در سطح رسانه‌ای می‌کند. اما اهل فن می‌گویند باید دید این اتفاقات در مرحله عمل چه‌گونه جواب خواهد داد. «ای‌ام‌سی» سینماهای خود در عربستان را افتتاح کرد و بلک پنتر اولین فیلم هالیوودی در این کشور سنتی عرب بود. با افتتاح سالن‌های نمایش در عربستان، یک سکوت 35ساله شکسته شد و مردم عربستان توانستند برای اولین بار فیلمی را روی پرده بزرگ سینما تماشا کنند. برخورد جمعیت 32 میلیونی عربستان با تحولات اخیر و اصلاحات از بالای محمدبن سلمان چه‌گونه خواهد بود؟ هفتاد درصد از جمعیت عربستان زیر سی سال سن دارند و به نظر می‌رسد حکام سعودی برای پیشگیری از اعتراضات این خیل عظیم به دست‌وپا افتاده‌اند. سازمان‌های مدافع حقوق بشری به‌شدت حاکمان عربستان را محکوم و آن‌ها را به نقض شدید حقوق بشر و حقوق شهروندی متهم می‌کنند. پرسشی که منتقدان سیاسی و سینمایی مطرح می‌کنند این است که آیا حکام عربستان قصد دارند از یک شورش احتمالی در آینده نزدیک جلوگیری کنند یا این‌که واقعاً دل‌شان برای هنر و سینما سوخته است؟

با تمام این‌ها، باز شدن فضای فرهنگی در کشور و شروع فعالیت‌های تازه سینمایی، می‌تواند تأثیر بسیار زیادی بر منطقه و صنعت سینمای تعدادی از کشورهای جهان بگذارد. این نکته‌ای است که از نظر تحلیل‌گران اقتصادی دور نمانده است. آن‌ها می‌گویند خیلی‌ها اسب خود را زین کرده‌اند تا در صحرای به‌ظاهر خشک این کشور گرمسیری تاخت‌وتاز کنند. افتتاح سالن‌های نمایش با اکشن کمیک‌استریپی بلک پنتر اتفاقی نیست. این فیلم فقط به یک تحریم 35ساله پایان نداد، بلکه راه را برای هجوم محصولات هالیوودی باز و هموار کرد؛ و بی‌تردید بخش اعظم سالن‌های سینمای عربستان در اختیار فیلم‌های هالیوودی قرار خواهد گرفت. بر همین اساس، تحلیل‌گران می‌گویند در آینده‌ای نه‌چندان دور، بازار فیلم عربستان به رقم خیره‌کننده یک میلیارد دلار در سال خواهد رسید. اگر این اتفاق بیفتد، این کشور دهمین کشور جهان خواهد بود که این مقدار بلیت سینما در آن فروخته می‌شود.

اما نباید بالیوود را فراموش کرد. هند هم می‌خواهد نقش خود را در این بازار بازی کند. سینمای هند از دیرباز در کشورهای عربی حضور داشته است و طرفداران خاص خودش را دارد. بر اساس آمارها، حدود چهار میلیون هندی در عربستان زندگی و کار می‌کنند. آن‌ها سیزده درصد از کل جمعیت را تشکیل می‌دهند و با این رقم، هندی‌ها بزرگ‌ترین گروه مهاجر مقیم عربستان هستند. در همسایگی عربستان و در امارات متحده عربی نیز هندی‌ها 27 درصد جمعیت را تشکیل می‌دهند. البته خود مردمان عربستان هم تشنه فیلم‌ها و موسیقی هندی هستند و بالیوود و محصولاتش را بسیار دوست دارند. سال گذشته فیلم‌های هندی برای بیش از هشت هفته در صدر جدول فروش سینماهای امارات بودند. دومین قسمت درام تاریخی باهوبالی با استقبال وسیعی روبه‌رو شد و به‌راحتی بلاک‌باستری چون نگهبانان کهکشان2 را شکست داد. جهیل تاکار یکی از کارشناسان سینمای هند می‌گوید: «در عربستان هم چنین جمعیت قابل توجهی از دیگر کشورهای جنوب آسیا حضور دارد. سری‌لانکایی‌ها، بنگلادشی‌ها و پاکستانی‌ها را نباید فراموش کرد. آن‌ها هدف محصولات بالیوودی هستند. همین نکته، پتانسیل بسیار بالایی برای فیلم‌های هندی به وجود می‌آورد. حتی مصری‌ها را هم نباید از یاد برد که طرفداران ویژه‌ای برای محصولات بالیوودی‌اند.»

بجز هندی‌ها، چینی‌ها نیز به بازار عربستان چشم دوخته‌اند. آن‌ها که سابقه خوبی در احداث مولتی‌پلکس‌ها دارند و می‌توانند با سرعت زیاد کارشان را انجام دهند، امیدوارند نقش مهمی در احداث سالن‌های نمایش در عربستان داشته باشند. به گفته مقامات عربستانی، طی سال پیش رو تعداد زیادی سالن سینما در نقاط مختلف کشور ساخته می‌شود. برای چینی‌ها این یک خبر خوش است. آن‌ها تجربه کاری موفقی در دیگر کشورهای عربی چون امارات، لبنان، مصر و عمان دارند و احساس می‌کنند عربستان هم وضعیتی مثل این کشورها دارد.

باهوبالی طی چند دهه گذشته فقط چند فیلم توسط فیلم‌سازان عربستانی ساخته شده است. به همین دلیل، واکنش هنرمندان عربستانی به تحولات یک سال اخیر با نوعی احتیاط همراه بوده است. محمود صباغ کارگردان کمدی درام باراکا باراکا را ملاقات می‌کند می‌گوید: «اظهارات اخیر مقامات دولتی بیانگر این نکته است که تولیدات و صنعت سینمای داخلی تا به حال مورد غفلت قرار گرفته است.» او اظهار امیدواری می‌کند که کشورش راه فرانسه را برود که در دهه 1990 قانونی را برای حمایت از محصولات داخلی وضع کرد. این قانون، سالن‌های سینما را موظف به اکران فیلم‌های بومی کرد. پیشنهاد دیگر محمود صباغ وضع مالیات بر تمام فیلم‌های خارجی است تا فیلم‌های داخلی فضایی برای تنفس داشته باشند. به گفته او، این مالیات‌ها می‌توانند در اختیار هنرمندان داخلی و ساخته‌های‌شان قرار بگیرند. برخی منتقدان تشکیل «کنسول فیلم سعودی» را به فال نیک گرفتند و آن را کمک قابل توجهی به فیلم‌سازان عربستانی می‌دانند.

بسیاری می‌گویند بازنده اصلی اقدامات عربستان، دوست و متحد دیرینه‌اش امارات متحده عربی است! شهر دبی به مدد مولتی‌پلکس‌های مدرنش، مقصد نهایی دوستداران و تشنگان سینما در عربستان بود. برخی می‌گویند سالانه صدها هزار سعودی به دبی سفر می‌کنند تا فیلم‌های سینمایی را روی پرده تماشا کنند. به صورت طبیعی، این تعداد عظیم گردشگر به‌تدریج کم‌تر خواهند شد. اما تأثیر بازگشایی سینماها در عربستان بر وضعیت سینما در امارات، باز هم بیش‌تر از این‌ها خواهد بود. دبی به دلیل جشنواره بین‌المللی‌اش نبض بازار سینمای عرب را تا امروز در دست داشته است. پس اگر عربستان یک جشنواره بین‌المللی فیلم هم راه بیندازد، دبی در معرض خطرات جدی قرار خواهد گرفت. با این کار، عربستان می‌تواند سرزمین خود را به عنوان یک لوکیشن مقبول برای تولیدات خارجی مطرح کند. البته سانسور رسمی موجود در کشور، می‌تواند به عنوان مانعی بر سر این کار عمل کند.

کانال تلگرام ماهنامه سینمایی فیلم:

https://telegram.me/filmmagazine

جدیدترین‌ها

آرشیو

فیلم خانه ماهرخ ساخته شهرام ابراهیمی
فیلم گیج گاه کارگردان عادل تبریزی
فیلم جنگل پرتقال
fipresci
وب سایت مسعود مهرابی
با تهیه اشتراک از قدیمی‌ترین مجله ایران حمایت کنید
فیلم زاپاتا اثر دانش اقباشاوی
آموزشگاه سینمایی پرتو هنر تهران
هفدهمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت
گروه خدمات گردشگری آهیل
جشنواره مردمی عمار
جشنواره انا من حسین
آموزشگاه دارالفنون
سینماهای تهران


سینمای شهرستانها


آرشیوتان را کامل کنید


شماره‌های موجود


نظر شما درباره سینمای مستقل ایران چیست؟
(۳۰)

عالی
خوب
متوسط
بد

نتایج
نظرسنجی‌های قبلی

خبرنامه

به خبرنامه ماهنامه فیلم بپیوندید: