شاید کشورهای مختلف جهان در تبوتاب این نکته باشند که آکادمی اسکار نام کدام فیلمها را به عنوان نامزدهای نهایی رشتهی بهترین فیلم خارجیزبان سال اعلام خواهد کرد، اما توجه منتقدان و رسانههای گروهی به این موضوع است که امسال بیشترین تعداد فیلم خارجی به آکادمی ارسال شد: 89 فیلم که در نهایت 85 فیلم مناسب حضور در رقابت تشخیص داده شدند. نکتهی مهم دیگر این است که آکادمی اسکار امسال شصتمین سالگرد اهدای جایزه به بهترین فیلم خارجیزبان را جشن میگیرد.
طولانیترین فهرست اسکار بهترین فیلم خارجی - که اولین اسکارش به زندگی شیرین فدریکو فلینی اهدا شد - ضیافتی باشکوه از فیلمسازان سراسر جهان است که در بینشان هم نامهای مطرح به چشم میخورد و هم نامهای تازهوارد. معمولاً میتوان معدود فیلمهای گمنام اما غافلگیرکنندهای در بین این نامها یافت. پس سؤال این است: آیا امسال هم فیلمهای تکاندهنده و غیرمتعارفی در این بخش پیدا میشود که پیش از این چیزی دربارهشان نشنیده باشیم؟
رکورد قبلی ارائهی بیشترین فیلم به این بخش، در سال 2014 با ثبت 83 فیلم رقم خورده بود. اما برای خیلی از تماشاگران حرفهای و حتی غیرحرفهای، محتوا و ظرفیتهای هنری این فیلمها مهمتر است تا کمیتشان. با این حال آکادمی که معتقد است فیلمهای ارزشمند زیادی در این فهرست یافت میشود.
امسال سهم قارهی آسیا هم در بخش اسکار بهترین فیلم خارجیزبان قابلتوجه است. تنوع فرهنگی و زبانی کشورهای این قاره باعث میشود اعضای آکادمی با طیف وسیعی از داستانها، ماجراها و چشماندازهای متفاوت و گاه متضاد روبهرو شوند. فیلمهای آسیایی که امسال به آکادمی معرفی شدهاند، با رقبای جدی و مقتدری از قارههای دیگر جهان مواجه هستند. تنها کافی است به نامهایی مانند پدرو آلمودووار و آندری وایدا فقید اشاره شود که مدعی دریافت جایزه اسکار این بخش هستند.
با این وجود، برخی از اهالی فن جای ویژهای برای فیلمسازان این بخش و بهویژه فروشندهی اصغر فرهادی (که سال 2012 این جایزه را برای جدایی نادر از سیمین برنده شد و ایران را به اولین اسکارش رساند) و اقدام بسیار بزرگ/ Very Big Shot از لبنان باز کردهاند. این فیلم لبنانی سروصدای زیادی در جشنوارههای لندن و تورنتو بهپا کرد. در واقع این دو فیلم رقبای جدی فیلمسازان اروپایی و در رأس آنها مارن اده با فیلم تونی اردمان هستند. اقدام بسیار بزرگ را میرژان بوچایا ساخته است و شوخی غریبی است با سینما. این کمدی دلهرهآور جنایی، گروهی سارق را به نمایش میگذارد که برای سرقت خود در شهر بیروت، سینما و فیلمسازی را ملعبه دست خود میکنند. تولید فیلمهای دروغین به اعضای این گروه کمک میکند تا با منحرف کردن توجه عامه به فیلم در حال تولید، نقشهی سرقتشان را عملی کنند.
عصر سایهها از کره جنوبی به کارگردانی کیم جیوون یکی از رقبای مهم آسیایی است. این درام جاسوسی در سئول دههی بیست میلادی اتفاق میافتد و شرح حال گروهی از اعضای جبههی مقاومت کره در مبارزه با اشغالگران ژاپنی است. با آن که کره جنوبی از سال 1962 در رشتهی بهترین فیلم خارجیزبان حضور داشته است، اما تا به حال جایزهای نگرفته است. ژاپن که بهنوعی بدمن فیلم کیم جیوون است، با ناکازاکی: خاطرات پسرم اثر یوجی یامادا وارد رقابت شده است. هشتادوسومین فیلم این هنرمند پرکار، در روزهای پس از پایان جنگ رخ میدهد و یک درام/کمدی درباره روح مرد جوانی است که پس از کشته شدن در بمباران اتمی ناکازاکی، به ملاقات مادرش میآید تا به صلح و آرامش برسد.
ژوان زنگ از چین به کارگردانی هیو جیانجی محصول مشترکی است با هند که هوانگ ژیائومینگ ستارهی مشهور را در نقش اصلی دارد. او در نقش ژوان زنگ ظاهر شده است که تعالیم بودا را از هند به چین برد و هفده سال تلاش کرد تا این تعالیم در کشورش فراگیر شود. مین بهادر بام با اولین ساختهی سینماییاش با عنوان مرغ سیاه که در جشنواره ونیز با استقبال مواجه شد، شانس زیادی برای نپال فراهم کرده است. داستان در دهکدهای در شمال نپال در دوران جنگ میگذرد و دو دوست صمیمی را دنبال میکند که از آتشبس دولتی استفاده میکنند تا در سفری هیجانانگیز مرغ گمشدهشان را پیدا کنند!
قزاقستان هم با وصیت پدر (باکیت موکول و باستان زاهار اولو) دیگر مدعی آسیایی است که جایزهی بهترین فیلم اول را از مونترال کسب کرد. در این فیلم مهاجر جوانی بعد از مرگ پدر از آمریکا به دهکدهاش برمیگردد و با مسائل تازهای روبهرو میشود.
تضاد از محمد دیاب مصری، داستان خود را در دل درگیریهای خونین قاهره پس از سرنگونی دولت محمد مرسی تعریف میکند. فروش کلان فیلم در سینماهای مصر و توییت تام هنکس درباره آن، نام دیاب و درام اجتماعیاش را به تیتر اول رسانههای اجتماعی بدل کرد. سید خلف تازهوارد و یک مایل به جای من از مراکش، دیگر فیلم جنجالی از کشورهای عربزبان است. این درام دلهرهآور و روانکاوانهی اجتماعی، زندگی سه بچهِی کمسنوسال خیابانی را بازگو میکند و بچهای خاص که به دنبال انتقام گرفتن از جامعهاش است.
عربستان سعودی که تقریباً فاقد سینما است با باراکا به ملاقات باراکا میرود اولین فیلم محمود صباغ شانس خودش را امتحان میکند. داستان انتقادی و طنزآمیز فیلم درباره قرار ملاقات یک زوج در جامعهای است که گذاشتن قرارهای عمومی ممنوع است. یمن جنگزده با درامی تلخ به نام من نجوم هستم، دهساله و مطلقه میتواند در اسکار سروصدایی بهپا کند، بهخصوص که کارگردانش هم خانمی به نام خدیجه السلامی است. داستان واقعی فیلم درباره تلاشهای دختری دهساله است که میخواهد از همسرش طلاق بگیرد. ازدواج تحمیلی او پس از آن صورت گرفت که به خواهرش تعدی شد و او برای جلوگیری از یک آبروریزی و افتضاح عمومی مجبور به ازدواج با مردی سنوسالدار شد. این فیلم میگوید در دل خانوادههای یمنی، جنگی بزرگتر و ویرانکنندهتر در جریان است.
هانی ابواسد فیلمساز فلسطینی با فیلم شاد آیدل/ بت به رقابت با همقطارانش آمده است. داستان واقعی این فیلم درباره تلاش توفیق برهوم جوان فلسطینی برای شرکت در مسابقهی تلویزیونی «عرب آیدل» و برنده شدن در آن است. ابواسد که خود و فیلمش را الهام گرفته از امیر نادری و دوندهی او میداند، بر خلاف دو فیلم نامزد اسکار قبلیاش عُمر و اینک بهشت تصویر تازهای از فلسطینیها ارائه کرده است که شباهتی به اخبار سیاسی رسانهها درباره این کشور و جنگ طولانیاش با اسراییل ندارد.