عملیات مهدکودک دومین فیلم کودک فرزاد اژدری است که سال گذشته در جشنواره‌ی فیلم فجر حضور داشت و امسال هم در جشنواره‌ی فیلم کودک اصفهان مورد استقبال قرار گرفت و برنده‌ی جایزه‌ی بهترین فیلم در بخش داروان و آرای مردمی شد. همچنین جوایزی همچون بهترین تهیه‌کنندگی، جلوههای ویژه و موسیقی را هم دریافت کرد. دو سال پیش فیلم سلام بر فرشتگان به کارگردانی او در سی‌امین جشنواره‌ی فیلم فجر نمایش داده شد که مثل فیلم دومش حال‌وهوایی فانتزی و کودکانه داشت. به این ترتیب باید فرزاد اژدری را یکی از فیلم‌سازان علاقه‌مند به کار برای کودکان و نوجوانان محسوب کرد که فیلم‌هایش علاوه بر لحن و داستان کودکانه، یک ویژگی کم‌یاب هم دارند؛ این‌که در فضایی فانتزی و خیال‌پردازانه روایت می‌شوند و از لحاظ جلوههای ویژه‌ی بصری و رایانه‌ای جزو معدود نمونه‌های بهروز سینمای ایران هستند. در سینمای ما که جریان تولید فیلم‌های خیالی و فانتزی بسیار کم‌رنگ است و سابقه‌ای در این زمینه وجود ندارد، ساخته‌های اژدری را می‌توان تلاش‌هایی برای باز کردن یک مسیر تازه در نظر گرفت.
اکران عملیات مهدکودک در میانه‌های پاییز آغاز شده و جالب است که با وجود تبلیغات ضعیف و اکران بی‌سروصدای فیلم، تا کنون فروش قابل‌قبولی داشته و احتمالاً با اضافه شدن سانس‌های ویژه‌ی مدارس رقم نهایی فروش فیلم بیش‌تر هم خواهد شد. اژدری که روی وجوه تکنیکی فیلمش وسواس زیادی به خرج داده و به‌خصوص جلوههای ویژه‌ی متعددی را برای خلق فضایی جادویی و فانتزی به کار گرفته، درباره‌ی تجربه‌ی کار با کودکان میگوید: «کار کردن با بچهها لذت خاص خودش را دارد. تجربه‌ی فیلم اولم خیلی به من کمک کرد و توانستم نقاط ضعف و کم و کاستی‌ها را در عملیات مهد کودک کاهش دهم. سعی کردم از بازیگرانی استفاده کنم که قبلاً کار کودک انجام داده و چهره‌های آشنایی برای مخاطب کودک بودند. ضمن این‌که کار با یک گروه پرتعداد و عوامل فنی مختلف نیاز به تمرکز و برنامه‌ریزی دقیقی داشت و به‌خصوص برای اجرای صحنه‌های دشوار کامپیوتری همه‌ی گروه زحمت زیادی کشیدند. تلاش‌مان این بود که نگاهی خیال‌پردازانه به دنیای کودکان داشته باشیم و به تخیل مخاطبان کم‌سن‌وسال‌مان پر و بال دهیم.»
از این جهت باید عملیات مهدکودک را فیلمی قابل توجه دانست که به جای پای‌بندی به الگوهای آشنای سینمای کودک (از قبیل عروسک‌های سخنگو و فیلم‌های کانونی و...) سعی کرده مسیر تازه‌ای باز کند و عنصر خیال را در یک روایت فانتزی به کار بگیرد. البته عملیات مهدکودک فیلم پربازیگری است، اما نقش‌های اصلی‌اش را بچهها بر عهده دارند و اغلب بازیگران مشهور بزرگسال با لباس‌ها و گریم عجیب‌وغریب دیده می‌شوند که در تناسب با فرم و فضای فیلم است. طبعاً شرایط کار با کودکان سخت است و موانع و کندیهای خاص خودش را در جریان تولید ایجاد می‌کند، چه برسد به فیلمی که نقش‌های اصلی‌اش را کودکان بر عهده دارند: «بازیگردانی در این فیلم کمک زیادی کرد که برداشتهای کم‌تری داشته باشیم؛ بیست روز پیش از شروع کار، با بچهها حس و بدن و بیان را تمرین کردیم. به همین خاطر بیش‌ترین کارمان را در زمان پیش‌تولید انجام داده بودیم و وقتی فیلم‌برداری را شروع کردیم، مشکل چندانی نداشتیم.» البته ساختار فیلم طوری است که به نظر می‌رسد عمده‌ی مراحل شکل‌گیری‌اش پیش و پس از تولید طی شده و آن‌چه سر صحنه و در مقابل دوربین اتفاق افتاده فقط فراهم کردن مواد خام لازم برای تهیه‌ی فیلم نهایی بوده است. طبیعی‌ست که در چنین فیلم‌هایی مرحله‌ی آماده‌سازی و ویرایش‌ها و اصلاحات کامپیوتری بسیار مهم است و حتی سر صحنه هم بسیاری از سکانس‌ها با تکنیک پرده‌ی آبی فیلم‌برداری شده که با اضافه شدن تصویرها روی میز تدوین کامل می‌شود. این موضوع را با نگاهی به رنگ‌بندی و نورپردازی فیلم هم می‌توان تشخیص داد.
شاید کار با کودکان حتی از کار کردن با بازیگران آماتور هم سخت‌تر باشد، چرا که علاوه بر آماتور بودن‌شان، در سنی هستند که شاید بازیگوشیها و زود خسته شدن‌شان روند تولید را طبق برنامه‌ریزی‌های اولیه پیش نبرد: «ما با توجه به فیلم‌نامه طوری کار کردیم که بچهها زودتر از بزرگ‌سالان جلوی دوربین قرار بگیرند. چون فیلم‌نامه جوری بود که نقش بازیگران خردسال و بزرگسال از هم جدا بود. در این فیلم که بچههای بیش‌تری نسبت به فیلم قبلی‌ام حضور داشتند، تجربه‌ی بیش‌تری هم به دست آوردم و نکات جدیدی یاد گرفتم. البته کار کردن با بچهها در وهله‌ی اول ترسناک به نظر می‌رسد اما همان‌طور که گفتم بازیگردانی کمک زیادی به تسریع روند کارمان کرد. بچهها هم حس تجسم بالایی دارند و به خوبی توانستند احساساتی مثل ناراحتی، ترس و... را نشان دهند.» همین خصوصیات باعث شده تماشای عملیات مهدکودک برای بزرگ‌سالان هم جذاب باشد که نمونه‌اش واکنش مثبت خبرنگاران و منتقدان در جشنواره‌ی اصفهان بود. فرزاد اژدری هم میگوید مخاطب فیلم کودک تنها کودکان نیستند و همراهان‌شان را هم شامل می‌شود: «قطعاً وقتی فیلم کودک ساخته می‌شود فرض بر این است که کودک به همراه بزرگ‌سالان به سینما می‌رود بنابراین باید توجه داشت که بزرگ‌سالان هم از تماشای فیلم لذت ببرند. سینما صنعت است؛ بنابراین باید جایی برای رضایت‌مندی تماشاگر در فیلم در نظر گرفته شود. وقتی فیلم کودک اصلاً نتواند مخاطب بزرگسال را جذب کند، مخاطب کودک هم فیلم را نمی‌بیند چون باید به همراه بزرگ‌سالان به سینما بیاید. به همین دلیل در این فیلم سعی کردیم از بازیگرانی استفاده کنیم که چهره‌های شناخته‌شده‌تری بودند و قبلاً هم کار کودک انجام داده بودند.»
اژدری در مورد این‌که آیا بازیگران این فیلم انتخاب‌های اولی بودند که برای نقش‌ها در نظر داشته است میگوید: «بعضی از بازیگران همان‌هایی بودند که از ابتدا در نظر داشتیم. مثلاً من هنگام نگارش فیلم‌نامه از همان ابتدا کیمیا حسینی را برای نقش فوفو در نظر گرفته بودم. یا برای نقش شهریاری، محمود بصیری را در نظر داشتم چون به نظرم بعضی حالات چهره‌اش مناسب این نقش بود؛ مثلاً حالت عصبانیتش بانمک‌تر بود. کسانی هم بودند که اصلاً فکر نمی‌کردم بتوانیم در خدمت‌شان باشیم مثل فرزاد حسنی که بعد هم پیشنهاد حضور امیرحسین رستمی را داد و اتفاقاً خیلی هم گزینه‌ی خوبی بود و بازی‌های‌شان همپوشانی داشت. در مورد مریم سعادت و علیرضا خمسه هم از همان ابتدا دوست داشتم که در این فیلم حضور داشته باشند.»
اکران عملیات مهدکودک در زمانی اتفاق افتاده که به یکی از فصل‌های مرده‌ی اکران معروف است و کم‌تر فیلم‌سازی دوست دارد ساخته‌اش در این دوره به نمایش دربیاید. اما اژدری از این بابت نگران نیست و باور دارد که اگر فرصت کافی به فیلمش داده شود می‌تواند مخاطبانش را پیدا کند: «هر فیلمی اگر کیفیت خوبی داشته باشد در هر فصلی می‌تواند گلیمش را از آب بیرون بکشد. اگر فیلم باارزش و خوبی باشد می‌تواند تماشاگر را در میانه‌ی پاییز یا آخر اسفند هم به سینما بکشاند. متأسفانه در جشنواره‌ی فیلم فجر جفایی در حق عملیات مهدکودک صورت گرفت و فیلم به خارج از بخش مسابقه فرستاده شد. اما در جشنواره‌ی فیلم کودک اصفهان بسیار مورد توجه قرار گرفت و هم در سالن فرشچیان که منتقدان حضور داشتند و هم در سالن ساحل که فیلم را با مردم دیدیم، استقبال خوبی شد. تا جایی که جایزه‌ی بهترین فیلم از آرای مردمی را هم به خود اختصاص داد. امیدوارم این اتفاق در زمان اکران هم بیفتد و آموزش و پرورش هم به دیده شدن فیلم کمک کند. دوست دارم بچهها این فیلم را ببینند و لذت ببرند. همچنین از تمام کسانی که در این پروژه کمک‌مان کردند، هنرورانی که دیده نشدند اما خالصانه برای عملیات مهدکودک زحمت کشیدند و مهدکودکی که در این زمینه کمک زیادی به ما کرد تشکر میکنم.»
